بازخوانشی از جامعیت قرآن برحسب تنزیل و با تکیه بر تفسیر المیزان

جامعیت قرآن جزو باورهای بنیادین مسلمانان بوده وازمبانی مهم فهم و تفسیر قرآن به شمار می آید. جامعیتقرآن و گستره آن، از مباحث مهم قرآنی است که مورد توجه و اهتمام مفسران قدیم وجدید بوده است.هدفاصلی پژوهش حاضر بازخوانشی ازجامعیت، جهانی بودن و جاودانگی قرآن بر حسب نزول و با تکیه بر تفسیرالمیزان خواهدبود.پژوهش حاضر ازنوع توصیفی-تحلیلی بااستفاده ازاطلاعات موجود در نظر گرفته شده است .در مرحله نخست، ایات ماده «الناس» ۲۴۰ آیه عالمین ۷۳ آیه، بشر ۲۶ ایه بررسی گردید. سپس ایات مذکور با جهت گیری «معرفی وشناخت قرآن»، تعداد ۳۹ آیه در ۲۶ سوره قرآن شناسایی ،شمارش،استخراج ونهایی گردید.درمرحله سوم اقدام به مطالعه تفسیرآیات ۳۹ گانه پژوهش بر اساس تفسیر المیزان،فیش برداری واستخراجنکات تفسیری برحسب ترتیب نزول انجام گرفته است. بیشترین آیات پژوهش مربوط به سوره یونس ( ۴ آیه)بوده است.سنخ شناسی موضوعی آیات نشان داده که بازخوانش جامعیت قرآن درقالب سه تعبیر «الناس» ۲۶ ایه، العالمین و ۱۱ آیه و «البشر» ۲ آیه شناسایی وشمارش شده اند.آیات یاایهاالناس ۳ آیه معرف آن است. که قرآن کتابی جامع،جهانی و همیشگی است. خداوندرب العالمین به منزله نازل کننده قرآن در ۵ آیه ثبت شدهاست. قرآن کتاب تربیت بوده وپیام آن جهانی (جهان شمولی قرآن) است،چون ازسوی رب العالمین نازل شده است.علاوه برآن قرآن کتابی برای یادآوری جهانیان در ۵ آیه آمده است.دوآیه پژوهش با تعبیر «الشر» ناظر به آن بوده که خطابهای قرآنی متوجه به عموم بشر بوده وهم چنین قرآن از این جهت از بزرگترین آیات الهی است کهنذیراست.سنخ شناسی تنزیلی آیات بازخوانش جامعیت قرآن بیانگرآن بوده که ۳۰ آیه مکی و ۹ آیه مدنی ارزیابیشده اند. اولین وآخرین آیه به ترتیب نزول اختصاص به آیه ۵۲ سوره قلم و آیه ۳۵ سوره نور داشته اند.انواع آیاتپژوهش برحسب نزول (تنزیلی) قابل تفکیک درچهاربخش،دسته بندی وسنخ شناسی شده اند. چهارآیه در سهسوره قلم، مدثرو تکویرمربوط به سوره های نازل شده ابتدای بعثت،نشان ازاهمیت موضوع جامعیت، جهانی وجاودانگی قرآن درابتدای بعثت داشته است. ۱۲ آیه پژوهش اختصاص به دوره زمانی نزول سوره ص تاسورهحجر (آغازعلنی شدن دعوت اسلامی) وهم چنین ۱۴ آیه مربوط به دوران علنی شدن دعوت اسلامی به بعدارزیابی شده اند.

کلیدواژه ها:

جامعیت قرآن ، جهان شمولی قرآن ، جاودانگی قرآن ، ترتیب تنزیلی ، تفسیر المیزان