انگیزه و راهبرد دفاعی محمد رضا شاه برای دستیابی به بازدارندگی هسته ای

نگرانی های امنیتی محمد رضا شاه در دهه هفتاد میلادی از ابرقدرت اتمی شوروی که سابقه اشغال آذربایجان را داشت وکشورهای همسایه تندرو عرب را تجهیز تسلیحاتی میکرد، مقارن با آزمایش هسته ای هند فزونی گرفت و برای ایجاد موازنه ترس در تنهایی استراتژیک و نبود هم پیمان نظامی در کنار تقویت ارتش برنامه هسته ای وسیعی را تدارک دید. ایالات متحده با نگرانی از مسابقه تسلیحات اتمی در غرب آسیا با چشم پوشی از توان هسته ای اسرائیل با غنی سازی اورانیوم و بازفرآوری سوخت اتمی در ایران به دلیل امکان کاربری نظامی اش مخالفت کرد. سوال اصلی این است که شاه به غیر از هدف اعلامی تولید برق انگیزه دیگری برای اتمی شدن داشت؟ او با رویکردی واقع گرایانه نسبت به تهدیدات، فناوری اتمی را ابزار موثری در راستای سیاست مستقل ملی می دانست و خواستار توانمندی قانونمند هسته ای بود که کاربردی دوگانه داشت تا بتواند به کمک آن علاوه بر استفاده های صلح آمیز، بازدارندگی هسته ای مناسبی را در زمان بر هم خوردن تعادل قوا به ضرر ایران با رسیدن به نقطه فرار اتمی ایجاد نماید. پژوهش نظری حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و استدلال از داده های تاریخی با ابزار گرد آوری اطلاعات کتابخانه ای انجام شده است.

کلیدواژه ها:

ایالات متحده آمریکا ، بازدارندگی هسته ای ، برنامه هسته ای ایران ، غرب آسیا ، محمد رضا شاه پهلوی