مطالعه تطبیقی رویکرد تاریخ نگاران سلجوقی و ایلخانی به اسباب و شرایط وزارت

تاریخ نگاران عصر سلجوقی و ایلخانی از هر خاستگاه اجتماعی و جغرافیایی و برخوردار از هر بینشی، به ثبت مناسبات اهل قدرت علاقه مند بوده و قضاوتی تاریخی پیرامونشان ارائه کرده اند. تحولات وزارت در این دو عصر نیز از موضوعات جذاب برای تاریخ نویسان بوده است. بسامد مفهوم وزارت در نظام فکری تاریخ نگاران سلجوقی و ایلخانی از عوامل مهم در شناخت اهمیت این نهاد در نگرش تاریخی ایشان است. تاریخ نگاران این دوران، مشاوره و رایزنی را به صورت عام و نهاد وزارت را به صورت خاص راهی برای گشودن مشکلات پیش روی حاکمان سلجوقی و ایلخانی می دیدند. پرسش اصلی این مقاله پیش رو این است که تاریخ نگاران سلجوقی و ایلخانی کدام صفات و ویژگی ها را در صاحبان نهاد وزارت لازم می دیدند و در ارائه الگوی کاربردی برای وزیران شایسته بر چه منش و روشی تاکید می کردند؟ به نظر می رسد، ایشان با نگاهی تاریخی و توجه ویژه به روزگار کارآمدی نهاد وزارت، ترکیبی از مهارت ها، عقلانیت و خردورزی و همچنین صفات اخلاقی شخصی و خاندانی را اصلی ترین و ضروری ترین شرایط برای وزیر ایده آل خود می پنداشتند. روش پژوهش حاضر به شکل توصیفی- تحلیلی با تکیه بر منابع کتابخانه ای است و آنچه نگارنده در جستجوی آن بوده است، تحلیل نگاه حاکم بر گزینش، داوری و تالیف روایت های تاریخی پیرامون لوازم و شرایط وزارت در عصر سلجوقی و ایلخانی است.

کلیدواژه ها:

نهاد وزارت ، تاریخ نگاری ، سلجوقیان ، ایلخانان ، منش وزارت