خاندان نصیرخان لاری و برآمدن قاجارها

به دنبال قتل نادرشاه افشار در سال ۱۱۶۰ ه.ق و جنگ های جانشینی وی و به هم خوردن وضعیت سیاسی نواحی جنوب ایالت فارس، محمد نصیرخان لاری توانست با بهره گیری از خلا قدرت سیاسی و استفاده از نیروهای محلی بر مسیرهای تجاری خلیج فارس از بندرهای لنگه - کنگ - عباسی - به سمت شیراز تسلط یابد. او شهر لار را مقر اصلی خود قرار داده و نقش قابل توجهی در امور سیاسی جنوب فارس ایفا نمود. کشمکش های بین زندیه و قاجارها بین سال های ۱۱۶۸ تا ۱۲۱۰ ه.ق موقعیت مناسبی برای نصیرخان و فرزندانش به وجود آورد تا با بهره گیری از توانمندی های نظامی نقش قابل ملاحظه ای را در توازن قدرت در مسیرهای تجاری به سمت شیراز ایفا نمایند. این مقاله با رویکرد توصیفی – تحلیلی و با بهره گیری از اسناد منتشرنشده خاندان نصیرخانی و نسخه های خطی نویافته، ضمن روشن ساختن برخی زوایای روابط خاندان نصیرخانی با پادشاهان زندیه، درصدد است تا نقش این خاندان در سقوط زندیه و برآمدن قاجاریه را به عنوان یک مساله تاریخی مورد ارزیابی و تحقیق قرار دهد. یافته های این پژوهش زوایای ناشناخته ای از مناسبات قدرت در ایالت فارس در دوره زندیه و نیمه نخست قاجاریه را روشن می سازد و شواهدی جدید از زمینه های سقوط زندیه در ایالت فارس و نقش موثر خاندان نصیرخانی در این رویداد را ارائه می دهد. این موضوع که پیش از این کم و بیش مورد تحقیق و پژوهش قرار داشته، این بار تحولات این دوره تاریخی در ایالت فارس از منظر اسناد خانوادگی خاندان نصیرخان و مکاتبات تاکنون منتشرنشده مورد ارزیابی مجدد قرار می گیرد

کلیدواژه ها:

لارستان ، زندیه ، قاجاریه ، خاندان نصیرخان لاری ، کریم خان زند ، محمدحسن خان قاجار