بررسی همبستگی انگ و حمایت اجتماعی درک شده با ابعاد رفتارهای خودمراقبتی بیماران مسلول استان گلستان

سابقه و هدف: بروز بیماری سل در استان گلستان در سال ۱۴۰۲ به میزان ۲۶/۱ در صد هزار نفر و سه برابر میزان بروز سل در ایران می باشد. ماهیت واگیردار بیماری سل لطمات اقتصادی و اثرات غیر مستقیم بر کیفیت زندگی بیمار مبتلا به سل دارد. انگ سل در بین بیماران، منجر به انزوای اجتماعی می شود که ب/ر کنترل سل تاثیر می گذارد، از طرفی حمایت اجتماعی ارائه شده توسط خانواده، دوستان، کارکنان بهداشتی و رهبران جامعه، باعث افزایش کیفیت زندگی، رفتارهای خودمراقبتی و تبعیت بیمار از رژیم دارویی می شود. لذا این مطالعه با هدف تعیین همبستگی انگ و حمایت اجتماعی درک شده با ابعاد رفتارهای خودمراقبتی بیماران مبتلا به سل انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی (توصیفی– تحلیلی) در سال ۱۴۰۲ به صورت سرشماری بر روی ۳۲۵ نفر از بیماران مبتلا به سل تحت درمان استان گلستان انجام شد. اطلاعات با استفاده از چک لیست ویژگی های دموگرافیک، پرسشنامه ۱۲ سوالی انگ (دیدگاه بیمار نسبت به بیماری سل) مرادی و همکاران و حمایت اجتماعی درک شده sherbourne و stewart و پرسشنامه رفتارهای خودمراقبتی بیماران مبتلا به سل هرندی و همکاران صورت گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۴ مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. جهت بررسی ارتباط بین انگ و حمایت اجتماعی درک شده با ابعاد رفتارهای خودمراقبتی بیماران مسلول و هم چنین پیش بینی کنندگی فاکتورهای اثرگذار بر خودمراقبتی بیماران مبتلا به سل از ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون های کای- اسکوئر، تست دقیق فیشر و مدل رگرسیون لجستیک استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان ۱۷/۳۳±۵۱/۹۷ سال بود و دامنه سنی آن ها بین ۱۹ تا ۸۴ سال قرار داشت. میانگین نمره انگ بیمار مبتلا به سل، پرسشنامه حمایت اجتماعی درک شده و پرسشنامه خودمراقبتی در بیماران مبتلا به سل مورد مطالعه به ترتیب ۵/۳۰±۰۲۹/۰۳ و ۱۴/۵۳±۷۱/۱۱ و ۱۰/۱۷±۸۴/۷۸ بود. براساس مدل رگرسیون لجستیک تک متغیره، اثر متغیرهای نژاد، تعداد اعضای خانواده، اعتیاد و سن در رفتارهای خودمراقبتی،  متغیرهای تاهل و سن در انگ، تعداد اعضای خانواده، درآمد و وضعیت تاهل در حمایت اجتماعی، معنی دار بود. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد بین انگ با حمایت اجتماعی (۰/۱۹r=- و ۰/۰۰۱P=) و هم چنین بین انگ با خودمراقبتی (۰/۲۱r=- و ۰/۰۰۱P<) همبستگی معکوس و معنی داری وجود دارد و بین حمایت اجتماعی و خودمراقبتی همبستگی مستقیم و معنی داری وجود دارد (۰/۵۵r= و ۰/۰۰۱P<). استنتاج: براساس یافته های مطالعه حاضر، با بالارفتن انگ، سطوح حمایت اجتماعی و رفتارهای خودمراقبتی کم تر می شود و انگ تاثیر ویژه ای بر درمان بیماری سل خواهد گذاشت اما با بالا رفتن سطوح حمایت اجتماعی، خودمراقبتی بیش تر شده و درمان بیمار مبتلا به سل سرعت بیش تری خواهد داشت. جهت کنترل بیماری سل، تلفیقی از حمایت همه جانبه رهبران جامعه، وزارت بهداشت، سازمان های بهزیستی، کمیته امداد، شهرداری ها و سایر سازمان ها و نیز خانواده ها و اطرافیان بیماران نیاز است. هم چنین برنامه های مداخله ای بهداشتی و پزشکی جهت افزایش رفتارهای خودمراقبتی و افزایش آگاهی به بیماران و کاهش انگ و تصورات غلط از سوی خانواده بیماران، دوستان و کارکنان بهداشتی و جامعه توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

stigma ، perceived social support ، self-care behaviors ، tuberculosis ، emotional support ، انگ ، حمایت اجتماعی درک شده ، رفتارهای خودمراقبتی ، سل ، حمایت عاطفی