ارزیابی رواناب و عملکرد محصول در حوضه آبریز با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردی: شریف آباد قم)

هر بهره برداری بیش از حد منابع آب در نتیجه افزایش روزافزون جمعیت در کنار خشکسالی های پی در پی موجب بحران آبی شدهاست . ؛ بنابراین در این پژوهش ، به بررسی و شبیه سازی محدوده مطالعاتی شریف آباد واقع در استان قم با رویکرد محاسبه رواناب پرداخته شده است . در این راستا به منظور شبیه سازی آبهای سطحی محدوده مطالعاتی و عملکرد محصول از مدل SWAT استفاده شده است . واسنجی و صحت سنجی مدل به روش سوفی ۲ در برنامه SWAT-CUP برای شبیه سازی ایستگاه شادآباد با استفاده از دادههای آماری برای مدت ۲۸ سال (۱۹۹۰ تا ۲۰۱۸) برای ۷ زیر حوضه و ۱۶۷واحد هیدرولوژیکی انجام شد. نتایج شبیه سازی با استفاده از ضرایب تعیین (۲(R وناش ساتکلیف (NS) به منظور ارزیابی توانایی مدل سوات در شبیه سازی رواناب قرار گرفت . نتایج حاصل از ارزیابی مدل با استفاده از ضرایب گفته شده حاکی از عملکرد مناسب مدل در شبیه سازی پارامتر رواناب و عملکرد محصول می باشد، که به ترتیب برای واسنجی ۷۲/۰ و ۶۹/۰ و صحت سنجی ۷۷/۰ و ۵۵/۰ بوده است . علاوه بر این به دلیل کمبود ایستگاههای باران سنجی و اطلاعات در زمینه برداشت و مصرف آب از منابع آب موجود باعث ایجاد ضعف هایی در ارزیابی رواناب منطقه مورد مطالعه شده است ، که مدل در بررسی دقیق داده ها اندکی با خطا در شبیه سازی مواجه می شوید. در مجموع نتایج مطالعه نشان داد که مدل سوات رواناب را برای ایستگاه شادآباد به خوبی شبیه سازی نموده است . با توجه به اینکه پارامتر رواناب وعملکرد محصول در بحث مدیریت حوضه از اهمیت ویژهای برخوردار است نتایج حاصل از شبیه سازی به بهبود عملکرد مدیران حیطه مذکور کمک می کند.

کلیدواژه ها:

SWAT ، رواناب ، منابع آب ، عملکرد محصول.