بررسی فرونشست آبخوان دشت عباس ایلام در دو دوره افت و خیز تراز آب زیرزمینی به کمک تکنیک تداخل‎سنجی راداری

دشت عباس واقع در منطقه دهلران استان ایلام از معدود دشت‎های ایران است که علی رغم افت شدید ۶ متری آب زیرزمینی در دوره افت از ۱۳۶۳ تا ۱۳۸۴، در اثر انتقال آب از حوضه کرخه، تراز آب زیرزمینی طی دوره خیز  از ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۰ به میزان ۱۸ متر افزایش داشته است. این شرایط هیدروژئولوژیکی فرصتی را فراهم کرده است که بتوان میزان جبران فرونشست طی دوره خیز را با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری، InSAR (Interferometric ‎Synthetic Aperture Radar)، مورد مطالعه قرار داد. نتایج حاصل از پردازش تصاویر ماهواره ENVISAT حاکی از میانگین نرخ نشستی معادل ۷ میلی متر در سال، طی سال‎های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵ است. پردازش تصاویر ماهواره سنتینل برای سال‎های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۸ که در دوره خیز قرار دارد نشان می‎دهد که علی الرغم افزایش زیاد تراز آب زیرزمینی و جبران کامل افت رخ داده، نرخ فرونشست متوسط حدود ۳ میلی متر در سال کاهش داشته است. میزان جبران فرونشست در محدوده دارای بیشینه به حدود ۵۰ درصد می‎رسد. بنابراین، این مطالعه حاکی از این است که جبران کامل فرونشست حتی با برگشت آب به ترازی بالاتر از مقدار اولیه پس از گذشت بیش از یک دهه، امکان پذیر نیست؛ یعنی در عمل ممکن است بخشی از آبخوان برای همیشه تحکیم یافته و قابل احیا نمی باشد.

کلیدواژه ها:

تداخل سنجی راداری ، دشت عباس ، سد کرخه ، فرونشست