بررسی و تبین تعقیب جزایی مسببان حادثه پرواز ۷۵۲ ایران-اوکراین از منظر حقوق جزای بین الملل

در دی ماه سال ۱۳۹۸ در حوالی ساعت ۶ صبح پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین اینترنشنال مورد اصابت شلیک مستقیم موشک زمین به هوای پدافند هوایی ایران قرار گرفت و تمامی ۱۷۶ سرنشین آن جانباختند، از این رو دولت ایران علت حادثه را خطای انسانی معرفی کرد، سازمان های بین المللی واکنش های مختلفی در این زمینه نشان دادند و تحقیقات گسترده ای راجع به علت آن انجام گردید. اقدامات علمی نیز در این موضوع اعم از بررسی علت حادثه و ابعاد حقوقی ماجرا مورد تفحص قرار گرفته است . با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم که موضوع حادثه را از لحاظ مسائل حقوقی مورد بررسی قرار داده از این رو در این پژوهش که به روش تحلیلی و توصیفی نگاشته شده است به این پرسش پرداخته ایم که طبق کنوانسیون شیکاگو در حوادث هوایی چه کشور هایی حق دخل و تصرف در تحقیقات را دارند و هم چنین در تعقیب جزایی مسببان این حادثه چه دادگاهی صلاحیت رسیدگی را دارد و آیا جز محاکم ملی ایران مرجع دیگری نیز صالح به رسیدگی است .همچنین اگر دولت ایران نتواند یا نخواهد متهمان را تعقیب کند بر اساس قوانین بین الملل این حق برای هر کشور ذینفع دیگر فراهم خواهد بود که برای بی کیفر نماندن افراد مقصر در این سانحه شکایت خود را از محاکم بین المللی دنبال کرده و تا بدین نحو احقاق حقی صورت گیرد. همچنین با توجه به اینکه افراد مسبب این حادثه جملگی نظامی بودهاند از این رو دادگاه نظامی ایران صلاحیت رسیدگی به جرائم آنها را دارد با این حال شایسته است که دولت ایران با توجه به مبانی و قوانین کیفری اظهار نظر دقیقی در خصوص عدم صلاحیت دادگاه های سایر کشور ها انجام دهد تا سایر کشورها بر خلاف قانون اقدام به رسیدگی نکنند.

کلیدواژه ها:

کنوانسیون شیکاگو ، تعقیب جزایی مسببان ، صلاحیت دادگاهها ، پرواز۷۵۲.