نقد و بررسی تحلیل هستی شناختی مصلحت از دیدگاه علامه طباطبایی

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 57

فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FHI-11-41_006

تاریخ نمایه سازی: 23 مهر 1403

چکیده مقاله:

مطابق دیدگاه علامه طباطبایی مصلحت به جهت تبیین های گوناگون، از جمله تحلیل معناشناختی، دارای وجودی واقعی است که تحقق آن مشروط به وجدان مقتضی، و فقدان مانع و قاسر است. مطابق این برداشت، مصلحت دارای چهار نحوه هستی واقعی خارجی، ذهنی، نفس الامری و اعتباری بوده و دارای وجودی مشکک است.ظرف تحقق مصلحت متناسب با عالم تکوین و تشریع است. این برداشت گرچه دارای دقت نظر است، اما به جهت عدم جامعیت تحلیل معناشناختی و قابل مناقشه بودن هستی اعتباری، دیدگاه دیگری برگزیده شده است که براساس آن مصلحت، شایستگی و تناسب هر امری با مقتضای حقیقت اصلی شیء است. بر این اساس، شرایط تحقق مصلحت در همه اشیاء وجود مقتضی، و فقدان مانع  و قاسر نیست، بلکه شرایط تحقق و هستی شایستگی هر امری با مقتضای حقایق گوناگون، مختلف می شود.هستی مصلحت به اعتبار فعلیت و عدم فعلیت، به هستی بالفعل (ذهنی و خارجی) و بالقوه، به اعتبار امور وجودی و امور عدمی مضاف، به هستی حقیقی و هستی فرضی و به اعتبار تشکیک و عدم تشکیک، به هستی مشکک و متواطی تقسیم می شود.

کلیدواژه ها:

مصلحت ، هستی ، واقعی و اعتباری ، امر وجودی و عدمی

نویسندگان

مهدی برهان

استادیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزشی امام خمینی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کری ...
  • برهان مهریزی، مهدی و فتحعلی، محمود (۱۳۹۳)، «تحلیل معناشناختی و ...
  • برهان مهریزی، مهدی و مصباح، مجتبی (۱۳۹۴)، «تحلیل هستی شناختی ...
  • برهان مهریزی، مهدی (۱۴۰۲)،«نقد و بررسی تحلیل معناشناختی مصلحت از ...
  • (۱۳۹۹)،«اعتباریات از نگاه المیزان». فصلنامه معرفت فلسفی، ۱۷ (۳)، پیاپی ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین (۱۳۸۸/الف). بررسیهای اسلامی. چاپ دوم. به کوشش ...
  • (۱۳۸۸/ب). انسان از آغاز تا انجام. چاپ دوم. به کوشش ...
  • (۱۳۸۷/الف). اصول فلسفه رئالیسم. چاپ دوم. به کوشش سید هادی ...
  • (۱۳۸۷/ب). رسالت تشیع در دنیای امروز. چاپ دوم. به کوشش ...
  • (۱۳۸۷/د). آغاز فلسفه. به کوشش سید هادی خسروشاهی. قم: بوستان ...
  • (۱۴۲۲ق). بدایه الحکمه. به تصحیح شیخ عباس زارعی سبزاوری. قم: ...
  • (۱۴۱۷ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج۲،۱، ۳، ۵، و ۲۰). ...
  • نمایش کامل مراجع