بررسی شاخص های تغذیه ای در مناطق حاشیه شهر تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال ۱۴۰۲

سوء تغذیه و ناامنی غذایی در حاشیه شهر مشهد یکی از چالش های جدی اجتماعی و بهداشتی است که نیاز به توجه و رسیدگی دارد. بر اساس آمارهای رسمی، بیش از ۲۵ درصد از جمعیت حاشیه نشین شهر مشهد در شرایط فقر زندگی می کنند و دسترسی کافی به منابع غذایی سالم و متنوع ندارند. این افراد برای تامین نیازهای خود به مواد غذایی، مجبور به خرید مواد ارزان قیمت و کم کیفیت هستند که ممکن است حاوی مواد شیمیایی، باکتری ها، سموم و آلودگی های مختلف باشند. عواقب این وضعیت بر روی سلامت جسمانی و روانی این افراد بسیار سنگین است. برخی از عوارض شایع سوء تغذیه و ناامنی غذایی عبارتند از: کم خونی، کمبود ویتامین ها و مواد معدنی، بروز بیماری های گوارشی، کبدی، کلیوی، قلبی و عروقی، کاهش سطح انرژی و تحمل استرس، اختلالات رفتاری و یادگیری، افسردگی و بروز خشونت. سوء تغذیه و ناامنی غذایی دو مفهوم مرتبط هستند که به کیفیت و کمیت غذاهای دریافتی افراد اشاره دارند. سوء تغذیه به معنای عدم تعادل بین نیازهای تغذیه ای و مصرف غذا است که ممکن است به صورت کمبود یا افزون بودن غذا باشد. ناامنی غذایی به معنای عدم دسترسی به غذای کافی، مناسب و پایدار است که باعث اختلال در رشد، سلامت و رفاه افراد می شود.روش کار:اطلاعات استخراج شده وضعیت شاخص های سوء تغذیه کودکان و مادران باردار از طریق سامانه سینا در سال ۱۴۰۲ استخراج شد. وضعیت شاخص ها با مقدار کل دانشگاهی مقایسه شدند . جمعیت حاشیه نشین تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تقریبا ۱۳۶۷۰۰۰ نفر و ۹۵۳۰ زن باردار در این منطقه وجود دارد.نتایج:در بررسی به عمل آمده، شیوع لاغری (متوسط و شدید) در کودکان زیر۵ سال حاشیه شهر : ۳.۶ درصد( دانشگاه ۳.۳ درصد)، شیوع کم وزنی (متوسط و شدید) در کودکان زیر۵ سال حاشیه شهر : ۲.۴ درصد( دانشگاه ۲.۳) ، شیوع کوتاه قدی (متوسط و شدید) در کودکان زیر۵ سال حاشیه شهر : ۲.۲ درصد( دانشگاه ۲.۲ درصد)، شیوع چاقی و اضافه وزن در کودکان زیر۵ سال حاشیه شهر : ۳.۱ درصد (دانشگاه ۳ درصد)، شیوع چاقی و اضافه وزن در ۱۸ سال به بالا در حاشیه شهر : ۵۳.۳ درصد (دانشگاه ۵۱.۸ درصد)، شیوع آنمی فقر آهن در زنان باردار حاشیه شهر ۱۵.۲ درصد (دانشگاه ۱۴ درصد)، شروع به موقع تغذیه تکمیلی حاشیه شهر ۹۲.۱ درصد (دانشگاه ۹۳.۱ درصد)، شناسایی دیابت در حاشیه شهر ۴.۸ درصد( دانشگاه ۵.۵ درصد)، شناسایی فشارخون بالا ۷.۸ درصد (دانشگاه ۱۰.۴ درصد) برآورد گردند.نتیجه گیری:علیرغم این تلاش ها، هنوز هم چالش های جدی در رابطه با سوء تغذیه و ناامنی غذائی در حاشیه شهر مشهد وجود دارد. فقر، بیکاری، ناآگاهی های تغذیه ای، الگوی تغذیه نامناسب، دسترسی نداشتن به خدمات بهداشتی، اپیدمی بیماری های عفونی و پیامدهای نامطلوب اقتصادی آن از علل بروز سوء تغذیه در کودکان است. برای حل این مسئله، لازم است که دولت و سازمان های مربوطه با همکاری جامعه مدنی و خیرین، برنامه های جامع و پایدار را برای تامین غذای سالم و امن برای حاشیه نشینان شهر مشهد طراحی و اجرا کنند. همچنین لازم است که این افراد را در خصوص اصول تغذیه درست و روش های حفظ و پخت غذا آموزش داده و به آن ها کمک کنند تا بتوانند به صورت خودکفا و با دانش مناسب به سلامت خود بپردازند.

کلیدواژه ها:

سوء تغذیه ، حاشیه شهر ، دانشگاه علوم پزشکی مشهد ، آنمی