نگرشی بر حاشیه نشینی کلانشهر مشهد از منظر: اجتماعی، اقتصادی و فرهنگیو ارائه راهکارها جهت پاکسازی سیمای شهر

حاشیه نشینی پدیده ای است که عوامل اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی و در نرخ پایین تر امنیتی در پیدایش آن نقش دارند و از دو گروه بنیادی دفع کننده روستا و جذب کننده شهر نشات می گیرد. حاشیه نشینی از پیامدهای توسعه ناهمسو و بدریخت در نظام شهرنشینی است . رشد شتابان شهرنشینی ایران همراه با مهاجرت روستاییان به شهرها باعث به وجود آمدن حاشیه نشینی به صورت گسترده شده است . این فرایند شیوه جدیدی از زندگی شهری را که عموما با تراکم بیش از حد جمعیت ، تعارض فرهنگی ، بی ثباتی اجتماعی و عوامل نامناسب فرهنگی نظیر: بیکاری ، مشاغل کاذب، خشونت ، جرم، آمادگی برای آشوب و... همراه بود، در حاشیه بسیاری از شهرهای بزرگ فراهم آورد. رشد شتابان مهاجرت سبب شد ترکیب جمعیتی شهرها و استان های بزرگ حالت طبیعی خود را از دست دهد و مناطق حاشیه ای به وجود آید. کاربریهای شهری در قشربندی اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی تاثیرگذار است و وقتی حاشیه نشینان خود را ناتوان از بهبود موقعیت اقتصادی - اجتماعی خویش احساس کردند، نوعی محرومیت در آنها بوجود آمده و آنها را به ارتکاب جرائم ، وادار کرده است . تحقیق حاضر بررسی علل شکل گیری حاشیه نشینی را در ارتباط با شاخص های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ، و ارائه راهکارهایی جهت پاکسازی سیمای شهرمشهد مورد بررسی قرار داده است . روش شناسی انجام این پژوهش از نظرهدف تحقیق ، کاربردی و از منظر چارچوب پژوهش ، تحلیلی - توصیفی است که به شیوه پیمایشی انجام می شود. ابزار جمع آوری اطلاعات، مشاهدات و نیز پرسشنامه های محقق ساخته مبتنی بر معیارهای اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی در الگوی محلات پایدار شهری است و با استفاده از نرم افزارSPSS و Arc GIS اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . نتایج تحقیق بیانگر آن است که بین تعادل اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی و گسترش حاشیه نشینی رابطه معکوسی وجود دارد. هرچه تعادل بالاتر باشد و تعداد حاشیه نشینان کمتر باشد وضعیت متعادل تر خواهد بود. در نهایت با توجه به نتایج پژوهش، راهکارهای مناسب ، برای ارتقاء کیفیت زندگی اجتماعی در مناطق حاشیه نشین شهر مشهد ارائه گردیده است .

کلیدواژه ها:

حاشیه نشینی ، مشهد ، اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی