تغییرات پوشش ، تنوع و غنای گونه های گیاهی تحت تاثیر چرای دام در مراتع تنگ چنار استان یزد

در مطالعات پوشش گیاهی اندازه گیری تنوع و غنای گونه ای بعنوان معیاری جهت نشان دادن تاثیر عوامل اکولوژیکی و مدیریتی در اکوسیستم شناخته شده است . این مطالعه با هدف بررسی اثرات ناشی از مدیریت چرا بر پوشش گیاهی و تنوع و غنای گونه ای در مراتع دشتی تنگ چنار استان یزد مقایسه با منطقه قرق انجام شد. بدین منظور دو منطقه دشتی یکی تحت چرای دام و دیگری قرق انتخاب شد. این دو منطقه از لحاظ کلیه ویژگی ها و صفات توپوگرافی و اقلیم شرایط یکسانی داشته و تنها در فاکتور چرا با هم اختلاف داشتند. جهت اندازه گیری درصد پوشش گیاهی ، از روش کاملا تصادفی استفاده شد؛ بدین صورت که در داخل هریک از مناطق مورد بررسی ، تعداد ۲۰ پلات ۲ متر مربعی با توجه به نوع و وضعیت پوشش گیاهی موجود بطور کاملا تصادفی قرار گرفت . در داخل هر پلات درصد پوشش گیاهی اندازه گیری شد. همچنین در ارتباط با شاخص های موجود برای اندازه گیری تنوع و غنا با استفاده از داده های درصد پوشش ، شاخص های تنوع سیمپسون و شانون- وینر و شاخص های غنای مارگالوف و منهینیک ، یکنواختی و تعداد مورد استفاده قرار گرفت . تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزارهای SPSSو Past انجام شد. نتایج حاصل از آنالیز آماری درصد پوشش فرم های رویشی مختلف بین دو منطقه تحت چرای دام و قرق نشان داد که فرم های رویشی بوته ای (۲۹/۳%) و فورب (۴۵/۲%) در منطقه قرق بطور معنی داری درصد پوشش بالاتری نسبت به منطقه تحت چرای دام داشتند به طوری که میزان این فرم های رویشی در منطقه تحت چرا به ترتیب ۴۷/۲و ۲۴/۰ درصد بود (۰۱/۰.(p< درصد پوشش فرم رویشی گراس در منطقه تحت چرای دام با ۲۱/۱% افزایش معنی داری نسبت به سایت قرق با ۸۵/۰% نشان داد (۰۵/۰.(p< نتایج حاصل از مقایسه میانگین پارامترهای مربوط به تنوع و غنا نشان داد که شاخص های تنوع شانون و سیمپسون و شاخص های غنای مارگالف و منهینیک و شاخص تعداد در سایت قرق افزایش معنی داری نسبت به سایت چرای دام نشان دادند (۰۱/۰.(p< در حالی که پارامتر یکنواختی در منطقه تحت چرای دام (۷/۰) افزایش معنی داری نسبت به منطقه قرق (۴۲/۰) نشان داد (۰۵/۰.(p< با توجه به اهمیت حفظ تنوع و غنای گونه ای در ساختار اکوسیستم مرتعی و بمنظور ارتقای سطح کیفیت و کمیت مراتع دشتی تنگ چنار لازم است که تعداد دام متناسب با ظرفیت مرتع تعیین شود تا از این طریق بتوان به پایداری و ثبات اکوسیستم مرتعی کمک نمود.

کلیدواژه ها:

تنوع و غنا ، درصد پوشش ، قرق ، مدیریت چرا ، مراتع دشتی