مانیتورینگ و بررسی وضعیت تنوع زیستی دریاچه ارومیه

این پروژه با هدف مونیتورینگ دریاچه ارومیه و ارزیابی ذخایر آرتمیا اجرا شد. برای این منظور ده ایستگاه نمونه برداری (۵ ایستگاه در شمال و ۵ ایستگاه در بخش جنوبی میانگذر دریاچه ارومیه ) تعیین گردید. نمونه برداری از آب دریاچه از ایستگاههای تعیین شده بصورت ماهانه انجام و به پژوهشکده آرتمیا و آبزی پروری دانشگاه ارومیه انتقال یافت . در هر بار نمونه برداری عمق دریاچه در هر ایستگاه تعیین شد. نمونه ها به آزمایشگاه های بیولوژی آرتمیا، میکروبیولوژی ، جلبک شناسی و آنالیز شیمیایی منتقل شدند. طبق نتایج حاصل از تحقیق میانگین حداقل دمای دریاچه ارومیه (۰۸/۲ درجه سانتیگراد) در اسفند ماهوحداکثر دما در مرداد ماه (۵/۳۱ درجه سانتیگراد) ثبت شد. حداکثر عمق دریاچه (۷/۳ متر) در ایستگاه S۵ در اسفندماه ۹۹وکمترین عمق دریاچه (۵۰ سانتی متر) در ایستگاههای S۱, S۲, N۲ در مهرماه و حداکثر میانگین شوری (۶/۴۷۴ گرم در لیتر) در آبان ماه ۱۴۰۰ و حداقل شوری (۴/۳۳۴ گرم در لیتر) در اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ ثبت شدند. بررسی فراوانی و پراکنش جلبک های تک سلولی نشان داد که تعداد جلبک ها از اسفند ماه بتدریج افزایش می یابند. کمترین تراکم جلبک (۷۰ سلول در هر میلی لیتر) در آبان ماه و حداکثر تراکم (۲۵۳۶ سلول در میلی لیتر) در اردیبهشت ماه شمارش شدند. باکتریهای شناسایی شده در دریاچه ارومیه عمدتا از جنسهای کوکسی گرم مثبت ، هالوباسیلوس گرم مثبت ، باسیل گرم مثبت با آندوسپور و باسیل گرم مثبت فاقد آندوسپور و کوکوباسیل گرم مثبت بودند. بیشترین تعداد سیست آرتمیا (۱۸۸۵۴ عدد در هر مترمکعب ) در آبان ۱۳۹۹ و کمترین (۸/۱۹ عدد در هر مترمکعب ) در آبان ۱۴۰۰ یافت شدند. ناپلی آرتمیا فقط طی دو ماه اردیبهشت (۱/۱۱ عدد در هر مترمکعب ) و خرداد (۹/۱۳۰ عدد در هر مترمکعب ) در دریاچه ارومیه دیده شدند که نشانگر تخم گشایی سیست طی این دو ماه است و پس از آن به علت افزایش شوری در کل دریاچه شرایط تخم گشایی متوقف می شود. آرتمیاهای جوان و بالغ نیز فقط طی ماههای اردیبهشت لغایت مرداد دیده شدند، بیشترین تعداد (۴۵/۱۰۳ آرتمیا در هر مترمکعب ) در خرداد ماه و کمترین تعداد (۲ آرتمیا در هر مترمکعب ) در مرداد ماه ثبت شدند که نشان می دهد آرتمیاهای بالغ نیز بدلیل بالا رفتن بیش از حد شوری در مرداد ماه (بالاتر از ۴۰۰ گرم در لیتر) بطور کامل از بین می روند. یافتن آرتمیاهای زنده تا شوری ۳۷۰ گرم در لیتر در دریاچه نشان می دهد که آرتمیا ارومیانا طی دوران بحران به تدریج به شوری های بالاتر از حد معمول تحمل آرتمیا سازش یافته اند. که از این می توان نتیجه گرفت که آرتمیای دریاچه ارومیه را می توان در شوریهای بالاتر نیز تا حد قابل قبولی احیا کرد. با توجه به یافته های این تحقیق می توان با قاطعیت گفت که سیست آرتمیا در بستر دریاچه ارومیه به مقدار کافی وجود دارد و هر زمان با ورود آب شیرین ظرفیت تخم گشایی را دارند.