تبیین مفهومی و فرآیندی استعداد بر اساس منابع اسلامی

در نظام تربیتی اسلام که هدفش به کمال رساندن انسان است، تربیت و پرورش، چیزی جز شکوفاکردن استعدادهای درونی، که به صورت بالقوه در انسان وجود دارد، نیست. این پژوهش به منظور بررسی تحلیل مفهومی و فرآیندی استعداد بر اساس منابع اسلامی طراحی شد. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی است. یافته های پژوهش نشان داد واژه «استعداد» به معنایی که امروزه در متون روانشناسی و علوم تربیتی بدان پرداخته میشود، در منابع دینی به کار نرفته است، اما برخی مفاهیم و مضامین دینی، به موضوع استعداد و فرآیند تحول آن اشاره دارد. طبق یافته های این پژوهش، استعداد با نگاه دینی، مجموعهای از تواناییها، قابلیتها و ظرفیتهای طبیعی انسان است که در زمینهای خاص آشکار شده و زمینهساز فضایل اخلاقی است و در جهت کمال و شکوفایی انسان قرار میگیرد. همچنین، یافتهها نشان داد در تبیین فرآیندی سازه دینی استعداد، سه مفهوم «فطرت»، «ابتلا» و «کمال»، نقش اساسی دارند و فرآیندی که از فطرت آغاز میشود با مداخله ابتلائات، به کشف استعداد منجر میگردد و در رهگذر کسب فضایل اخلاقی، فرد را به شکوفایی و کمال میرساند.