نظام نوآوری سازمانی: نگاهی کل گرا به نوآوری در سطح خرد

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 61

فایل این مقاله در 11 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

MANAGEMENTCONF03_052

تاریخ نمایه سازی: 16 مهر 1403

چکیده مقاله:

نوآوری از دیربازیکی از مهمترین عامل های بهبود و ارتقاء زندگی افراد و جوامع محسوب می شده است. این اهمیت در دنیای پیچیده و رقابتی امروز بیش از پیش خود را نشان می دهد، به گونه ای که بدون نوآوری امکان غلبه بر چالش های روزافزون پیش پای انسان ها و سازمان ها میسر نیست. نوآوری بهترین راه خلق ارزش(Adner & Kapoor, ۲۰۱۰)و عاملی بسیار مهم در توسعه اقتصادی و بهبود رقابت پذیری است(Anouze et al., ۲۰۲۴; Jackson, ۲۰۱۱; Lundvall, ۲۰۰۷). نکته بسیار مهم این است که ضرورت نوآوری تنها ناشی از مسائل اقتصادی نیست، بلکه مسائل و چالش های اجتماعی و محیط زیستی نیز بر اهمیت موضوع نوآوری افزوده است(Lundvall et al., ۲۰۰۲; Smith et al., ۲۰۱۰).با این حال الزم است با نگاه و رویکردی متفاوت به مقوله نوآوری توجه کنیم. رویکردی که نگاهی کل گرا به مقوله نوآوری دارد تا ضمن دوری از آسیب های جزءنگری، به هم وابستگی های متقابل۱ ، تکمیل گری ها۲ و هم-تخصص- گرایی۳ های بین کنشگران و ذینفعان مختلف را مورد توجه قرار دهد. از زمانی که جوزف شومپیتر۴ اقتصاددان اتریشی و پدر نوآوری و کارآفرینی نخستین بار در دهه۱۹۳۰به نظریه پردازی پیرامون نوآوری پرداخت تا مدت ها فرایند نوآوری به عنوان یک فرایند خطی دیده می شد که در آن پژوهش علمی به نوآوری منجر شده و نیازهای بازار را رفع می کند(Gibbons et al., ۱۹۹۴).این دیدگاه تا مدت ها غلبه داشت تا اینکه نقاط ضعف آن کم کم خود را نشان داد. نقطه ضعف اصلی نگاه خطی به نوآوری دراین است که بازخوردهای بین کنشگران مختلف نوآوری را مورد توجه قرار نداده و نوآوری را تنها حاصل فشار فناوری یا کشش تقاضا می داند (Markard & Truffer, ۲۰۰۸).در حالی که در دنیای واقعی، مواردی همچون به هم وابستگی ها و تعاملات بین عناصر مختلف فرایند نوآوری مورد توجه است(Edquist & Hommen, ۱۹۹۹).به طور کلی یک نظام نوآوری، شبکه ای از سازمان ها و نهادها است که به توسعه، انتشار و استفاده از نوآوری ها می پردازد(Markard & Truffer, ۲۰۰۸). در نگاه سیستمی به نوآوری، نوآوری یک فرایند یادگیری تکرار شونده۱ ، غیرخطی، منعطف و تکاملی است که نیازمند توجه به جنبه های مختلف نوآوری، همکاری و روابط نزدیک بین کنشگران مختلف بوده(Budde et al., ۲۰۱۲; West & Bogers, ۲۰۱۴)و مشخصه اصلی آن وجود روابط تعاملی و سازوکارهای بازخوردی پیچیده بین علم، فناوری، یادگیری، تولید، خط مشی و تقاضا است(Edquist, ۱۹۹۷). نظام های نوآوری در سطوح مختلفی مورد بررسی قرار می گیرند. رایج ترین این سطوح عبارتند از: نظام نوآوری ملی۲ (e.g. Carlsson et al., ۲۰۰۲; Freeman, ۱۹۹۵)، نظام نوآوری منطقه ای۳ (Samara et al., ۲۰۲۴; Zhou et al., ۲۰۲۴)، نظام نوآوری بخشی۴ (e.g, Faber & Hoppe, ۲۰۱۳; Malerba, ۲۰۰۲)و نظام نوآوری فناورانه۵ (e.g, Bagheri Moghaddam & Nozari, ۲۰۲۳; Bergek et al., ۲۰۰۸). نظام نوآوری سازمانی۶ (e.g. Van Lancker et al., ۲۰۱۶)دیگر نظامی است که چندان در ادبیات مورد توجه قرار نگرفته(Badin Dahesh et al., ۲۰۲۰)واین نوشتار قصد دارد تا به آن بپردازد. نظام های نوآوری در سطوح مختلف به هم وابستگی متقابل دارند(Walshok et al., ۲۰۱۴)و عملکرد مناسب نظام های سطح پایین تر بر عملکرد نظام های سطح بالاتر موثر است(Van Lancker et al., ۲۰۱۶). همچنین طراحی و کنترل نظام های سطح پایین تر بسیار ساده تر است و همین امر لزوم توجه به نظام های نوآوری سازمانی را نشان می دهد. هدف از این پژوهش بررسی اهمیت توجه به نظام های نوآوری سطح خرد و شناسایی ابعاد سازنده نظام نوآوری سازمانی است.

نویسندگان

مهران بادین دهش

استادیار، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران