اثربخشی درمان شناختی - رفتاری بر اهمال کاری تحصیلی و خودکارآمدپنداری دانش آموزان دختر

مقدمه و هدف: در پیشرفت و افت تحصیلی دانش ­­آموزان عوامل متعدد زیستی، محیطی، شناختی، انگیزشی، فردی یا جمعی نقش دارند. در این ارتباط پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان شناختی - رفتاری بر اهمال کاری تحصیلی و خودکارآمدپنداری دانش آموزان دختر انجام شد. روش: طرح پژوهش از نوع تجربی با پیش آزمون- پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش­ آموزان دختر پایه یازدهم شهر رشت در سال تحصیلی ۱۳۹۷-۱۳۹۶ بود. نمونه ای به حجم ۳۰ نفر با بیشترین نمرات اهمال کاری و کمترین نمرات خودکارآمدپنداری با روش نمونه­ گیری خوشه‎ای انتخاب شدند و در دو گروه (۱۵ دانش ­آموز در هر گروه) آزمایش و گواه جای دهی شدند. سپس آخرین نسخه هنجارشده در ایران پرسشنامه ­های اهمال­ کاری تحصیلی سولومون و راث بلوم (۱۹۸۴) و خودکارآمدپنداری شرر (۱۹۸۲) در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون روی هر دو گروه آزمایش و گواه اجرا شد. پس از اجرای پیش آزمون، گروه آزمایش تحت هشت جلسه ۴۵ دقیقه ای درمان شناختی- رفتاری الیس (۲۰۰۴) قرار گرفت. گروه گواه در طی فرایند پژوهش فقط آموزش های معمول مدرسه را دریافت می کرد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS۱۶ و روش آماری کوواریانس تک متغیره تحلیل شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که اثر درمان شناختی - رفتاری بر اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان با (۱۵/۶۱) F و خودکارآمدپنداری دانش­ آموزان با (۷/۶۴) F موثر بوده است (۰۱ /۰>P). نتیجه گیری: به طورکلی نتایج، حاکی از تاثیر معنادار درمان شناختی- رفتاری بر بهبود شاخص های روان­ شناختی دانش ­آموزان بود؛ بنابراین پیشنهاد می شود از این روش برای کاهش اهمال کاری تحصیلی و بهبود خودکارآمدپنداری در مدارس و مراکز درمانی استفاده شود.

کلیدواژه ها:

Cognitive-behavioral therapy ، academic procrastination ، self-efficacy ، students ، درمان شناختی - رفتاری ، اهمال کاری تحصیلی ، خودکارآمدپنداری ، دانش آموزان