معناشناسی تاریخی انگاره شیطان در متون مقدس تورات، انجیل و قرآن کریم

معناشناسی درزمانی (تاریخی) از روش­ های معنایی واژگانی در متون مقدس است که با شناسایی مولفه­ های واژه، مفهوم مشخص را در درازای تاریخ بررسی و تطورات، فراز و نشیب ­های آن را نمایان می ­سازد. پنداره شیطان در گستره تاریخ دچار دگرگونش بوده و با متون مقدس پیوندی دیرین دارد. کاررفت واژه شیطان در پیشاتوحید همبسته با مفاهیمی چون شر، جن، ارواح خبیثه است که با کارکرد شرارت و پلیدی در هم تنیده است، در ادیان ابراهیمی مسیحیت، یهودیت و اسلام، شیطان از جایگاه الوهی سقوط یافته به­ عنوان مخلوق بازشناسی شد. کاررفت واژگانی این مفهوم در متون مقدس، با ویژگی های گوناگون باهوش، آزمایشگر، خیرخواه، وضعیت دوگانه انضمامی و انتزاعی حکایت از تعامل معتقدان این متون با تمدن­ های ناهمگون و نحوه دگردیسی آن دارد. در این بین قرآن با روایت نظام­مند در گفتمانی خاص معنای ویژه ­ای از شیطان بازگو می ­کند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی، برپایه کاربست کنشی، واژه شیطان را در روایت تورات، انجیل و قرآن کریم با روش تاریخی (در زمانی)، دگردیسی مفهوم شیطان را خوانش می­ کند.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، کتاب مقدس ، شیطان ، انگاره ، معناشناسی تاریخی