حفاظت مشارکتی محیط زیست ارسباران با استفاده از دانش سنتی

ذخیره گاه بیوسفر ارسباران یکی از غنی ترین رویشگاههای جنگلی کشور بوده که در منتهی الیه شمال غرب کشور و شمالی -ترین نقطه استان آذربایجان شرقی قرار دارد. این منطقه مجموعه ای غنی و با ارزش بالغ بر ۱۱۰۰ گونه گیاهی و جانوری مانند شوکا، سیاه خروس قفقازی، پلنگ ایرانی و ... را دارا می باشد که به این دلیل به عنوان یکی از ذخیرهگاههای مهم زیست کره از طرف یونسکو بین المللی ثبت شدهاست . با این حال متاسفانه این منطقه همواره دستخوش دخالت های غیراصولی انسانی توام با تغییرات آب و هوایی می باشد که می توان به آتش سوزیهای سالهای اخیر اشاره کرد. اما چیزی که مهم است ترویج حفاظت مشارکتی در بین جوامع محلی ارسباران است و به نظر می رسد تا زمانی که نسبت به محیط اطراف خود و اهمیت منابع طبیعی و تنوع زیستی بی تفاوت باشند این مشکلات عمیق تر خواهد شد. لذا در راستای ترویج مدیریت مشارکتی و محلی منابع طبیعی ارسباران با حمایت دفتر UNDP-SGP پروژهای از سال ۱۳۹۹ تاکنون با هدف تشکیل و تقویت تشکل های محلی برای حفاظت بومی و مشارکتی به صورت پایلوت در روستاهای آلاجوجه و لمه اسلام واقع در شهرستان خداآفرین و سپس تحت عنوان شبکه سازی حفاظت مشارکتی منابع طبیعی و محیط زیست منطقه در بیش از ۲۰ روستای منطقه ارسباران در حال اجرا می باشد. در این پروژه ترویجی پس از آموزش جوامع محلی و ارزیابی روستاها، اقدام به جمع آوری اطلاعات دانش سنتی مدیریت مراتع و جنگل ها، تشکیل تشکل های محلی در روستاها، توانمندسازی جوامع محلی و ... اجرا گردید. مشارکت مردم در حفاظت از منابع طبیعی مهمترین نتیجه و دستاورد این پروژه بود که منجر به تشکیل تشکل های محلی ، فعال سازی سفیران طبیعت ، اصلاح و احیاء مراتع و جنگل ها با کمک دانش بومی و حتی منجر به عدم آتش سوزی جنگل های محدوده روستاهای هدف گردید.

کلیدواژه ها:

ارسباران ، حفاظت مشارکتی ، دانش بومی ، تشکل محلی ، محیط زیست