نقش دانش باستانی سنتی در پایداری سازههای آبی تاریخی شوشتر و چالش های ناپایداری

اولین شهر بزرگی که رودخانه کارون در آن به صورت دو شعبه به دشت خوزستان وارد می شود، شوشتر است . شعبه اول که مسیر اصلی و طبیعی رودخانه است با نام شطیط ، شعبه دوم که مصنوعی است . شبکه آبیاری پیرامون شهر شوشتر نمونه ای ازمصادیق واقعی گردش آب درمتن حیات اقتصادی مردم این سرزمین است =که بر حسب مورد پاسخگوی نیازهای کشاورزی، صنعتی وآبرسانی شهری بوده است . آثار شهرنشینی در این دوره نشانگر استفاده از شبکه های آبیاری و آبرسانی و بهرهبرداری مناسب و استفاده از آب رودخانه نسبتا پیشرفته ای در این منطقه است که متکی بر دانش سنتی و معماری پیشینیان بوده است و امروزه بقایای آن را در کنار برخی از تپه های باستانی می توان دید. شناخت سازههای آبی باستانی شوشتر، به عنوان بخشی از تاریخ تمدن بشری، و حفاظت از آنها در برابر عوامل مخرب طبیعی و انسانی از اهمیت ویژهای برخوردار است . گذر زمان و عدم رسیدگی و ترمیم بخش های آسیب دیده، باعث فرسایش و تخریب بخشی بزرگی از این سازهها شده است ، اما تغییرات اقلیمی به عنوان یکی از عوامل تهدید کننده مهم در قرن بیست و یکم ، خطری بالقوه است که می تواند این سازهها را در معرض فرسایش و تخریب بیشتر قرار دهد. تغییرات کمی و کیفی آب رودخانه کارون به واسطه تغییر اقلیم ، اکنون بیش از هر زمانی ، این سازهها را تهدید می کند. با بررسی زمینه های تهدید و با بهرهگیری از راهکارهای موجود، می توان در جهت حفاظت و نگهداری صحیح از سازههای آبی باستانی شوشتر گامهای مهمی را برداشت .=در این مقاله به بررسی دانش و مهارتهای گذشتگان در ایجاد و احداث سازههای آبی تاریخی و راهکارهای حفظ و نگهداری بهینه از این آثار با ارزش با رویکرد پایداری محیط زیستی در شرایط تغییراقلیم می پردازیم .

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، دانش سنتی ، سازههای آبی باستانی ، تغییراقلیم ، رود کارون ، شوشتر.