شناسایی دوخت های سنتی در لباس های محلی گیلان

نخستین ادراک بشر از جهان با نقوش و اشکال تزیینی میسر شد انسان ایرانی، هنر تزیین را به بالاترین درجه کمال رساند تا آنجا که در جستجوی نیروهای آسمانی نقش بر جسم میزند تا جان یابد. هنر با زندگی مردم ایران پیوند دارد تا جایی که در همه مظاهر فرهنگی از جمله هنرهای سنتی، صنایع دستی و زیر مجموعه آن سوزن دوزی ها و پوشاک نمود و نشان دارد. سوزن دوزی شاخه ای از صنایع دستی است که در آن به کمک روش های مختلف با دست و ابزار نخ، سوزن و قلاب روی پارچه، پوست، نمد و چرم نقش اندازی می کنند در موارد زیادی نتیجه حاصله به عنوان پوشاک مورد استفاده قرار می گیرد. به علاوه پوشاک بیانگر سابقه تاریخی، ویژگی های اقلیمی و اجتماعی اقوام است به نحوی که الگوهای فرهنگی مردم در انتخاب رنگ، مواد، شکل و اسلوب دوخت جامه ها، اندازه هریک، نقش و عملکرد آنها به جهت گوناگون از جمله جامعه شناسی، مردم شناسی و روان شناسی بسیارمهم است. با توجه به گستردگی جغرافیایی، تفاوتهای اقلیمی و آب و هوایی، وقایع تاریخی، قدمت و کثرت اقوام ایرانی، شاهد تنوع و تعدد در هنر دوختهای سنتی، لباس های بومی و محلی در کشورمان هستیم، تمام موارد ذکر شده، سبب شده بسیاری از ویژگی های آنها بر ما پوشیده نگه داشته شود و گذر زمان گرد فراموشی بر آنها بپاشد. استان گیلان در شمال ایران با سابقه تاریخی سکونت هفت هزار ساله، دارای اقلیم های ساحلی، جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی است و اقوام گوناگون در عرصه های آن ساکن هستند. لباس محلی زنان و مردان این سرزمین از لحاظ سابقه تاریخی، پراکندگی جغرافیایی و محل استقرار در بدن همچنین تنوع در رنگ، جنس مواد برش و دوخت لباس مورد بررسی قرار گرفته است؛ اما تاکنون از لحاظ انواع دوخت هایی که در مناطق دیگر کشور رواج دارد و آنها را با نام دوخت های سنتی ایرانی یا سوزن دوزی ها می شناسیم، پژوهشی انجام نشده است. هدف از این تحقیق این است که با مرور پیشینه تحقیق در خصوص قطعات لباس محلی اقوام گیلک و تالش و تنوع دوخت های سنتی ایرانی، دریابیم که در چه قطعاتی از لباس های محلی مردم گیلان دوخت های سنتی بکار رفته است؟ نام و ویژگی این دوخت ها چیست؟ روش اجرایی هر کدام چطور است؟ روش تحقیق و بررسی برای رسیدن به نتیجه پژوهش توصیفی_تحلیلی است. مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه، مشاهده نمونه های قدیمی و تهیه عکس از آنها و در آخر نمونه سازی دوخت ها، در پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. بررسی ها از قطعات لباس به تفکیک مردانه و زنانه آغاز شد و موارد احتمالی استفاده انواع دوخت های سنتی در هرکدام، نام و تکنیک های آن ها مورد بررسی قرار گرفت و شناسایی شد.

کلیدواژه ها:

دوخت های سنتی ایرانی ، تزیین ، ابریشم دوزی ، لباس محلی گیلان