جایگاه فرهنگ سیاسی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

اهمیت مطالعه فرهنگ سیاسی از آنجایی است که فرآیند تبدیل تقاضا و خواست ها را به تصمیمات، استراتژی ها و سیاست نشان می دهد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر این است که نشان دهد چگونه فرهنگ سیاسی ایرانیان که در طول تاریخ شکل گرفته، پس از انقلاب اسلامی به طور بارزی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تاثیر گذاشته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان می دهد که: اولین لایه فرهنگ سیاسی ایران، یعنی فرهنگ ایران باستان، متعلق به دوران تمدن ایران در امپراتوری های ایرانی پیش از ورود اسلام به ایران است؛ در این دوره، فرهنگ ملی ایران متاثر از ژئوپلیتیک ایران به عنوان مرکز تمدن و بزرگراه ارتباط تمدنی در آسیا و همچنین، متغیرهای ایدئولوژیک در قالب ادیان الهی ایرانیان و ساختار حکومت های ایرانی به وجود آمده است. در واقع، موقعیت ژئوپلیتیک ایران و اسطوره ها، باورها، ارزش ها و اعتقادات تمدن ایران باستان- که متاثر از روحیه مذهبی ایرانیان است- در ساخت یابی فرهنگی ایران موثر بوده و متغیرهای فرهنگی را به وجود آورده که هنوز هم تا حدودی به عنوان ویژگی ثابت فرهنگی ایرانیان پابرجا باقیمانده و نقش مهمی در استمرار برخی جهت گیری های سیاست خارجی ایران دارد. این عناصر فرهنگی در سیاست خارجی ایران در دوره پهلوی در قالب شئونیسم ایرانی احیاء شده و بازسازی هویت باستانی ایران، محور سیاست خارجی «ناسیونالیسم مثبت» در دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی و سپس «سیاست مستقل ملی» در دهه ۷۰ میلادی بوده است.

کلیدواژه ها:

فرهنگ سیاسی ، سیاست خارجی ، جمهوری اسلامی ایران ، روابط خارجی.