بررسی توحیدی برهان عدل نزد غزالی و مولانا

بحث درباره عدل الهی جزو قدیمی ترین مباحث کلامی ، اخلاقی و فلسفی در جهان اسلام و مورد توجه عالمان وفیلسوفان بوده و هست؛ و در کنار مباحثی از جمله: صفات فعلیه الهی ، حکمت الهی، حسن و قبح ، جبر و اختیار انسانو قضا و قدر و... مورد بررسی قرار می گیرد. در کلام معتزله و امامیه «عدل» از جمله اصول دین و یکی از مهمترین صفات خداوند و در کنار توحید، قرار گرفته است .مهم ترین عامل طرح بحث عدل الهی، آموزه های قرآن است کهشاخه های مختلف عدل (تکوینی، تشریعی، اخلاقی و اجتماعی) را مطرح کرده است. مولانا به عنوان اندیشمند حوزه دینو عرفان به این مسئله، توجه خاصی داشته است. او با نگرش ذوقی و عرفانی خود سعی داشته پا را فراتر از دایره شرعنگذارد اما غزالی معیار عدل را، فعل خداوند دانسته نه عقل بشری و برای صفت عدل اهمیت چندانی قایل نیست . برهمین اساس بر آنیم تا در این جستار دیدگاه این دو متفکر و عارف بزرگ اسلامی یعنی ؛ امام محمد غزالی و جلالالدین محمد بلخی؛ را در مواجهه با این مسئله بررسی نماییم.

کلیدواژه ها:

عدل ، مولانا ، غزالی ، مثنوی