بررسی فرایندهای واجی همخوانی در گویش قمی در چارچوب نظزیه واج شناسی زایشی

هدف از نگارش این مقاله. بررسی و توصیف فرایندهای واجی همخوانی در واژه های گویش قمی، از گویش های مرکزی ایران، درچارچوب نظریه واج شناسی زایشی است. برای گردآوری و ثبت داده هاء از بیست گویشور بومی باسواد و بی سواد از زن و مرد درسنین بین ۳۰ تا ۷۵ سال بهره گرفته شده است. روش این پژوهش توصیفی - تحلیلی است و داده ها بر مبنای الفبای بین المللی«IPA» آوا نگاری شده اند. با بررسی داده ها انواع فرایندهای واجی همخوانی مانند همگونی، حذف درج، قلب، تضعیف و تقویتمورد بررسی قرار گرفته اند. حذف شامل واج های /t/ و /h/ و /d/ در پایان واژه است. تضعیف شامل تبدیل واج انسدادی به واجسایشی است. تقویت شامل تبدیل واج سایشی به انسدادی است. درج شامل قرار گرفتن همخوان /d/ پس از همخوان /n/ دربرخی واژه ها است. فرایند قلب نیز در بافت خوشه دو همخوانی و یا توالی دو همخوان در مرز هجا اتفاق می افتد. در نهایت مشخصشد فرایندهای حذف با ۱۴ مورد، تضعیف با ۱۰ مورد، همگونی و قلب هر کدام با ‎۹ مورد، تقویت با ۶ مورد و درج با ۴ مورد به ترتیبپر بسامدترین و کم بسامدترین فرایندهای واجی همخوانی فعال در واژه های گویش قمی هستند.

کلیدواژه ها:

گویش قمی ، واج شناسی زایشی ، فرایندهای واجی ، همگونی ، تضمیف ، تقویت