مطالعات ریخت شناسی و ریزریخت شناسی برای تعیین جایگاه آرایه شناختی دو گونه Nepeta persica و N. kotschyi

ایران با دارا بودن حدود ۷۹ گونه از سرده پونه سا به عنوان یکی از مناطق پیدایش این سرده تلقی می شود. در حدود ۷۷ درصد از گونه های شناسایی شده این سرده در ایران، گونه های انحصاری هستند. گونه پونهسای ایرانی که در منابع مرجع گیاهشناسی به عنوان گونه ای مستقل به نام پونه سا نامیده می شد،  در فلور ایران موقعیت آرایه شناختی گونه Nepeta persica  به واریته ای از گونه Nepeta kotschyi  تغییر یافته است. در این تحقیق صحت جایگاه آرایه شناختی این دو گونه با بررسی صفات مختلف ریخت شناختی و ریزریخت شناختی آنها مانند ارتفاع گیاه، اندازه برگ ها، تاج پوشش، نوع کرک ها و فندقه، با استفاده از تصاویر استریومیکروسکوپ الکترونی (SEM) و مطالعات آماری SPSS و بررسی معنی داری صفات توسط نرم افزار ANOVA مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که اختلاف معنی­داری در ویژگی­هایی مانند شکل برگ­ها، کرک­ها و روزنه­های آن و همچنین ارتفاع آنها وجود دارد. هر چند در اندازه و شکل بذرها به وضوح اختلافی مشاهده ­نشد. هر دو گونه دارای فندقه­های مشبک با زوائد زگیل مانند بودند. همچنین شکل ظاهری کرک­های بلند در برگ­های دو گونه کاملا متفاوت هستند به طوری­که در گونه N. persica دارای زوائد زگیل مانند ولی در گونه N. persica با سطح صاف هستند. بر اساس داده­های به دست آمده از مطالعات آرایه شناختی دو گونه N. persica  و N. kotschy و نتایج مطالعات ریخت­شناسی و ریزریخت­شناسی و تصاویر میکروسکوپ الکترونی از سطح برگ­ها که برای اولین بار در این مقاله آورده شده­است پیشنهاد مستقل بودن دو گونه ارائه گردید.

کلیدواژه ها:

Endemic ، Labiatae ، Nepeta ، Iran ، Species ، انحصاری ، ایران ، پونه سا ، گونه ، نعناعیان