بررسی و نقد عینیت گرایی در رسانه با تاکید بر مکتب اخلاقی اسلام

عینیت گرایی مهمترین اصل اخلاقی مرامنامه های روزنامه نگاران آمریکایی و اروپایی به شمار می رود. این اصل بر این نکته تاکید دارد که گزارش های خبری باید بدون اتخاذ رویکرد طرفدارانه و همچنین ناظر به حقایق و واقعیت های بیرونی و قابل حس، موضوع یابی و تولید شود. معروف ترین مدل عینی گرایی متعلق به یورگن وسترسال نظریه پرداز علوم سیاسی است که عینیت گرایی را بر اساس دو رکن بی طرفی و واقع گرایی تعریف می کند. از سوی دیگر در اندیشه اسلامی نگاه واقع گرایانه که ریشه در عقل ذاتی و وحی الهی دارد مکتب اخلاقی ای را پایه گذاری کرده که با مکاتب غیر واقع گرا و مکاتب واقع گرای طبیعی تقابل دارد. این مکتب واقع گرای مابعدالطبیعی، ارزش داور است و ملاک ارزش در هر امری را در ارتباطش با ارزش بالذات و نوع تاثیر آن امر در کمال نفس دانسته و کمال نهایی را قرب الهی معرفی می کند.اخلاق رسانه نیز بایستی بر همین اساس صورت بندی شود. این در حالی است که مدل عینیت گرایی وسترسال هرچند واقعیت عینی را مورد لحاظ قرار می دهد اما در نهایت، به لحاظ ملاک ارزش گذاری رسانه ای، از آن فاصله گرفته و ملاک اخلاقی خود را قرارداد شفافیت و بی طرفی در رسانه قرار می دهد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل بنیادی، به احصاء مولفه های اخلاقی اسلام که در تقاطع با کارکرد خبری رسانه قرار می گیرد، پرداخته و رویکرد وسترسال را بر اساس مبانی هستی شناختی، معرفت شناختی و انسان شناختی مکتب اخلاقی اسلام به چالش کشانده و نشان می دهد این رویکرد به دلیل خلط بعد هستی شناحتی و معرفت شناختی در تقریر عینیت گرایی دارای لکنت است و با توجه به عدم قبول تکثر منابع شناخت و نفی امکان شناخت عقلی و نیز فقدان سیر اشتدادی کمال و هدایت گری و نیز ارزشمند نبودن بی طرفی رسانه، با واقعیت ارزش خبری از نظر اسلام فاصله دارد.

کلیدواژه ها:

اخلاق رسانه" ، مکتب اخلاقی اسلام" ، عینیت گرایی" ، " ، بی طرفی"