وجود ذهنی از دیدگاه ملاصدرا و لاهیجی

وجود ذهنی مورد توجه فلاسفه اسلامی و متکلمان است و یکی از ابداعات مهم فلاسفه اسلامی است . صدرا نظرات ابداعی در فلسفه اسلامی دارد مانند معاد جسمانی و روحانی در سیر نزولی و صعودی نفس ، از این نظر پرداختن به نظرات صدرا از اهمیت زیادی برخوردار است . لاهیجی نیز چون شاگرد مستقیم صدرا است و نظرات متفاوتی با وی دارد، مورد توجه این تحقیق قرار گرفته است . وجود ذهنی نزد ملاصدرا و لاهیجی از جمله وجودات مجرد محسوب می شود. ملاصدرا آن را شبیه مادی و شبه مجرد می داند، لاهیجی نیز آثاری را بر آن مترتب می داند. ملاصدرا برای مدعای خود دلایل متعددی ذکر کرده است . در سنجش میان دلایل هر یک از این دو فیلسوف مشاهده کردیم دلایل لاهیجی تکرار دلایل ملاصدرا است . لاهیجی با توجه به اینکه پیرو نظرات صدرا و فلاسفه دیگر است ، نمی تواند به همه جوانب وجود ذهنی بپردازد، به عبارت دیگر نمی تواند ماهیت و جایگاه وجود ذهنی را بیان کند. هرچند برخی ادله صدرا نیز قدرت زیادی برای اثبات نظریه اش را ندارد ولی برخی دیگر از آنها متقن است و در مجموع، سخن وی را اثبات می کند.

کلیدواژه ها:

وجود ذهنی ، ملاصدرا ، عبدالرزاق لاهیجی