تعهد مرکب و تعهد بسیط در حقوق ایران

انعقاد عقود همواره یکی از راههای برطرف ساختن نیازهای اجتماعی بشر بوده است و قانونگذار برای به نظم درآوردن این روابط ، قالب های مناسب را مورد تایید قرار داده است . عقود معین به این منظور به وجود آمدهاند و هر یک اثر خاصی دارند اما از قدیم الایام، قراردادهایی وجود داشته اند که در نگاه نخست یک قرارداد بیشتر نیست ولی وقتی به آن قراردادها با دیده تحلیل و عمیق می نگریم ؛ عقدی را می بینیم با تعهدات گوناگون و مختلف المضمون که به موجب یک انشاء گرد هم آمدهاند. مانند: قرارداد اجاره به شرط تملیک ، قرارداد استصناع، قرارداد مهمانخانه ، قرارداد صحافی ، قرارداد آبونمان و قرارداد شبانی و غیره. عقد مرکب عبارت است از عقدی مستقل که از ترکیب چند عقد دیگر تشکیل شده است . این تعریف تنها توجیهی است که اشاره می نمود؛ عقدی در عالم حقوق ممکن است به منصه ظهور برسد هر چند از امتزاج عقود متعدد تشکیل یافته که دارای ساختاری منسجم تحت یک عنوان است . لذا اگر عقدی واحد دارای آثار متعدد و مختلف و آمیزهای از چند عقد متفاوت باشد در تحلیل آثار حقوقی آن باید اثر اصلی و جوهری آن را مورد لحاظ و سایر آثار را فرعی و تبعی پنداشت ؛ این نگرش می تواند در جریان خیارات و به پیروی از این جریان آثار مترتب بر آنها مختلف و متفاوت باشد. به عبارت دیگر، به منظور تبیین قواعد حاکم بر عقود مرکب ، باید قواعد مربوط به عقدی که واجد اثر اصلی است ، و به صورت ماهوی بر این مهم تاثیر می گذارد را مورد بررسی قرار داد.

کلیدواژه ها:

عقد مرکب ، عقد بسیط ، ملک ، اثر حقوقی .