مبانی نظری و آیین ختم تحقیقات مقدماتی در دادگاههای کیفری بین المللی و ایران

یکی از مهم ترین مباحث دادرسی کیفری ساختاری ۱، مقام قضایی ناظر در مرحله تحقیقات مقدماتی ست . منظور از نظارت قضایی در مرحله تحقیقات مقدماتی ، وجود یک مرجع قضایی کاملا مستقل و بی طرف است که شخصا در تحقیقات پیرامون جرم در مفهوم خاص خود، یعنی جمع نمودن ادله ، هیچ گونه مداخله ای نداشته و شان این مرجع ، صرفا رسیدگی به تقاضای دادستان یا مسوول دیگر مرحله تحقیقات مقدماتی و صدور یا عدم صدور مجوز در خصوص ورود به حریم خصوصی افراد، سلب حق آزادی و نیز اعلام ختم تحقیقات مقدماتی و ارسال پرونده از دادسرا به دادگاه می باشد . دیوان کیفری بین المللی ساختار نوینی را برای تعقیب مرتکبین جرایم مهم بین المللی به وجود آورده است . نحوه شروع به تحقیق و تعقیب جنایات از مسائل مهم اساسنامه دیوان است . به موجب مفاد اساسنامه در مورد شروع به تعقیب ، جهات سه گانه » ارجاع توسط کشورهای عضو « ، » ارجاع توسط شورای امنیت « و » ابتکار دادستان « مقرر شده است . در این خصوص نظام دادرسی دیوان به گونه ای طراحی شده است که با حذف مرحله بازپرسی ، وظیفه تحقیق نیز در کنار امر تعقیب بر عهده دادستان قرار گرفته است که وظایف خود را تحت نظارت شعبه مقدماتی انجام می دهد. تحقیقات مقدماتی چه در محاکم کیفری داخلی و چه در محاکم کیفری بین المللی دارای آثاری است که پس از ختم آن ایجاد خواهد شد و مهمترین مسئله ای که در این مرحله مطرح می شود بحث اقدامات بازپرس و دادستان می باشد .در واقع ازپرس پس از پایان تحقیقات و در صورت وجود دلایل کافی بر وقوع جرم، به متهم یا وکیل وی اعلام میکند که برای برائت یا کشف حقیقت هر اظهاری دارد به عنوان آخرین دفاع بیان کند. هرگاه متهم یا وکیل وی در آخرین دفاع، مطلبی اظهارکند یا مدرکی ابراز نماید که در کشف حقیقت یا برائت موثر باشد، بازپرس مکلف به رسیدگی است .

کلیدواژه ها:

تحقیقات مقدماتی ، متهم ، شاکی ، ختم دادرسی ، دادسرا ، دادگاه