مطالعه کیفی استعمال قلیان در دختران نوجوان

مصرف قلیان به عنوان یکی از اشکال رایج استعمال دخانیات، یک روش قدیمی بشمار میرود اما در حال حاضر از سوی نوجوانان، مورد استقبالگسترده قرار گرفته است. در این میان شیوع مصرف قلیان در میان دختران نوجوان از اهمیت ویژه برخوردار است تا جایی که میتواند زمینه بروز سایررفتارهای مخاطره آمیز را فراهم سازد. لذا با توجه به اهمیت موضوع و به عنوان یک مساله اجتماعی، مطالعه حاضر با اتکا به روش کیفی و بهره گیری ازمردم نگاری به بررسی بسترهای اجتماعی- روانشناختی مصرف قلیان در میان دختران نوجوان پرداخته است. به همین منظور، محقق مردم نگار پس از انجاممرحله مقدماتی و مطالعه اکتشافی با حضور در میدان پژوهش، مشاهدات کامل میدانی و انجام مصاحبه های عمیق و رسمی، اهداف پژوهش را دنبال کردهاست. جامعه آماری شامل دختران نوجوان ۱۲ تا ۱۸ ساله ساکن شهر شیراز که در پاتوق ها و اماکن عمومی سطح شهر به مصرف قلیان میپردازند بوده که ۱۶ نفر به عنوان نمونه مطالعه، مورد بررسی قرار گرفته اند. در نهایت پس از جمع آوری داده و تحلیل آنها چهار مقوله کلیدی استخراج شد. مقولات کلیدی مرتبط با مصرف قلیان دختران نوجوان شامل رفاقت و همنوایی با جنس مخالف، رهایی از مشکلات، مقابله با محدودیت ها و کلیشه های رایج، هویت یابی و اثبات خود و همچنین گذران اوقات فراغت است. به طور کلی میتوان نتیجه گرفت که بسترهای اجتماعی - روانشناختی و به ویژه "اصالت رفاقت" با جنس مخالف به عنوان مفهومی محوری در شکل گیری و تداوم مصرف قلیان در نوجوانان دختر، نقش کلیدی داشته و توجه بیش از پیش پژوهشگران و سیاستگذاران به این مفهوم کاملا ضرورت دارد.

کلیدواژه ها:

دخانیات ، قلیان ، رفاقت ، دختران نوجوان