بررسی روابط بینامتنی نهج البلاغه و قرآن در خطبه ها با محوریت وظایف دوسویه زمامداران و مردم

این پژوهش که به روش تحلیل محتوا با استفاده از منابع لغوی و تفسیری و شروح نهج البلاغه انجام می شود به بررسی چگونگی بهره گیری کلام علوی از قرآن کریم درخطبه های نهج البلاغه با محوریت وظایف متقابل زمامداران و مردم می پردازد تا از رهگذر بررسی مستندات و شواهد قرآنی این خطبه ها و نوع رابطه بینامتنی آن با قرآن، از یک سو خاستگاه کلام امام (علیه السلام) از آیات قرآن کریم مورد ارزیابی قرار گیرد و از سوی دیگر فهمی جامع و دقیق از نگاه امام به وظایف متقابل مردم و زمامداران مطرح شده در این خطبه ها ارائه نماید. هدف از این پژوهش، برقراری ارتباط بین دو منبع ارزشمند دینی قرآن کریم و نهج البلاغه به منظور روشنگری و بسط مفاهیم قرآنی و معارف علوی و آشنایی با شیوه بهره گیری از قرآن و فهم دقیق آن است. که در ضمن بررسی و تحلیل در حوزه بینامتنیت با محوریت وظایف دوسویه کارگزاران و مردم، از طریق شناسایی مولفه های آن و تطبیق آنها بر رابطه قرآن و نهج البلاغه می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بهره گیری کلام علوی از قرآن کریم در این خطبه ها، گاه با آوردن عین آیه، بدون کم و کاست (کامل متنی) و گاه با تغییر اندک در متن، متناسب با محتوای خطاب (کامل تعدیلی) و گاه با بکارگیری مضمون آیه (مضمونی) است. این نوع درهم تنیدگی و تناص، ضمن برخورداری از اوج بلاغت، شاخص ها و الگوهایی ناب از معارف علوی با خاستگاه قرآنی در شوون و وظایف زمامداران و مردم ارائه می نماید.

کلیدواژه ها:

روابط بینامتنی ، قرآن کریم ، نهج البلاغه ، خطبه ، تناص