بررسی میزان توجه به هویت مذهبی و ملی درکتاب اجتماعی دوره متوسطه اول شهرستان بردسیرسال تحصیلی (مطالعه ی موردی ۱۴۰۳-۱۴۰۲)

هویت ، موضوع بسیار پیچیده و چند بعدی است ،کدامین جامعه ، گروه و فرد است که با موضوع هویت درگیر نباشد. یکی از اساسی ترین پرسش های که همواره بشر با آن درگیر بوده است ، پرسش از کیستی خود و جامعه خود بوده است . انسان ها و جوامع در تمام دوره های تاریخی ، بدنبال یافتن پاسخ روشن به این پرسش ها بوده اند. نظام های سیاسی در تلاش اند تا از راههای مختلف جواب های معین به سوال ازکیستی ” جامعه ی خود” بدهند. یکی از این راه ها، توجه به نظام آموزشی و کتاب های درسی است . معمولا سیاست های ایدئولوژیکی ، فرهنگی ، سیاسی ، اجتماعی نظام های سیاسی در کتب درسی بازتاب پیدا می کند. دراین مقاله ”میزان بازتاب هویت ملی و مذهبی در کتاب درسی اجتماعی دوره متوسطه اول ” بررسی شده است . این بررسی با بهره گیری از روش تحلیل محتوا انجام شده و مطالعه توصیفی است . جامعه و نمونه آماری این بررسی ” کتاب اجتماعی چاپ ۱۴۰۰ رشته متوسطه اول ” بوده و ” تصاویر، پاراگراف ها و فعالیت ها ی کتاب” به عنوان واحد تحلیل و ثبت در نظر گرفته شده است . نتایج بیانگر این است که مطالب مربوط به هویت مذهبی و ملی ۱۲۱ بار در قسمت های مختلف ( فعالیت ها، تصاویر و متن درس) مطرح شده است . در کل ۸۲/۳۵ درصد از کل کتاب اجتماعی ، مربوط به هویت ملی و مذهبی است . در این میان ۹۷/۱۰ درصد مربوط به هویت ملی و ۹۲/۲۴ درصد هویت مذهبی است . در ضمن بعد ملی ”هویت ایرانی ” نقد و بعد اسلامی ” هویت ایرانی ” برجسته شده است . در کل کتاب توجه به هویت مذهبی دو برابر بیشتر از توجه به هویت ملی است در متن کتاب( به جزء فعالیت ها و تصاویر) توجه به هویت مذهبی ۸ برابر هویت ملی است . از میان مولفه های فرهنگی ، سیاسی و اجتماعی هویت مذهبی و ملی ، بیشترین توجه به مولفه های فرهنگی و کمترین توجه به مولفه های اجتماعی شده است . در مباحث مربوط به مولفه های فرهنگی هویت مذهبی ، بیشتر به مباحث اعتقادی و معرفت شناسی توجه شده که این موضوع مباحث را به سمت فلسفه و امور انتزاعی کشانده و متن را در بعضی صفحات مشکل کرده است .

کلیدواژه ها:

کتاب اجتماعی ، هویت ، هویت مذهبی ، هویت ملی ، دوره متوسطه اول