محکم و متشابه

قرآن مجید کتابی ویژه و دارای امتیازات و اختصاصاتی است که آن را از سایر کتب جدا می سازد. بهرهگیری از این کتاب آسمانی و دریافت معارف بلند و محتوای ارزشمند آن نیز متوقف بر برخورداری از مجموعه ای از امور است که هر یک به نحوی در فهم صحیح قرآن نقش داشته و بیگانگی از آن امور برابر با دوری از محتوای این کتاب مقدس است .از جمله این موارد، آشنایی با محکم و متشابه در قرآن است . این مساله دارای چنان اهمیت و ارزشی است که هر مفسر قرآن کریم در جای جای این کتاب الهی ، توجه به آن را برای خود لازم دانسته و غفلت از آن را موجب پیدایش انحراف در تفسیر قرآن می داند.قرآن به عنوان یک مجموعه به هم پیوسته و یک دست -که به تصریح خود هیچ گونه اختلاف و ناهماهنگی در آیاتش وجود ندارد- به دو بخش محکم و متشابه تقسیم می گردد. بعضی از آیات، آیات مادر، اساسی و مرجع هستند و بخشی دیگر ازمندنی ارجاع به دسته اول. از این روست که نظر استقلالی به آیات دسته دوم در تفسیر قرآن انسان را به کلی از مسیر صحیح فهم قرآن منحرف می سازد و ناخواسته در جهتی مخالف با کتاب خدا قدم برمی دارد.تردیدی نیست که بسیاری از فرقه ها و نحله ها و انشعابات، که در حوزه امت بزرگ اسلام و دین مبین به وجود آمده، در اثر پیروی از آیات متشابه بوده است . پیدایش مذاهب فاسدی چون مجس مه یا مجبره یمفواضه ، بر پایه همین دسته از آیات و بدون ملاحظه آیات محکم بوده است .این امر متاسفانه از صدر اسلام تاکنون ادامه داشته و در هر زمان به اقتضای شرایط زمانی و مکانی ، گروهی بودهاند که با تمسک به چنین آیاتی بدعت آفرینی کرده و آیات نورانی قرآن مجید را دستاویزی برای رسیدن به امیال و هواهای نفسانی خود آن هم در قالب و چهره دینی و قرآنی قرار داده اند.