ماهیت عقد ضمان در فقه امامیه و حقوق مدنی افغانستان

در مورد ماهیت عقد ضمان دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. در دیدگاه مشهور فقیهان شیعه، ضمان ماهیت انتقالی دارد و مفید نقل ذمه به ذمه و برائت ذمه مدیون اصلی است. در این دیدگاه با عقد ضمان، دین به ذمه ضامن انتقال می یابد و ذمه مدیون اصلی بری می گردد. در دیدگاه دیگر و از جمله در حقوق افغانستان، ضمان ماهیت انضمامی و وثیقه یی دارد و عقدی است که به موجب آن شخص ثالثی تعهد می نماید اگر مدیون دین خود را ادا نکرد، او از عهده برآید. اهمیت بحث از ضمان در برآوردن انتظاری است که از آن متوقع است و آن این که انعقاد عقد ضمان به هدف سقوط دین مدیون اصلی و انتقال آن به ذمه ضامن است یا موجب می شود که ضامن و مدیون هر دو مسوول پرداخت دین شوند. بر این اساس، سوال این است که ماهیت عقد ضمان چیست؟ در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی با مطالعه کتاب خانه یی، ماهیت ضمان در این دو دیدگاه بررسی گردیده است. ارزیابی دلایل و دیدگاه های طرفین نشان گر آن است که ماهیت ضمان غیر از نقل و انضمام است و آن تادیه و التزام به پرداخت دین و اشتغال ذمه ضامن به سبب آن است بدون تعرض به نقل یا ضم ذمه بودن ضمان. اصولا ضم ذمه و یا نقل آن مقتضای ذات و ماهیت ضمان نمی باشند، هرچند ممکن است مقتضای اطلاق آن باشند.در مورد ماهیت عقد ضمان دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. در دیدگاه مشهور فقیهان شیعه، ضمان ماهیت انتقالی دارد و مفید نقل ذمه به ذمه و برائت ذمه مدیون اصلی است. در این دیدگاه با عقد ضمان، دین به ذمه ضامن انتقال می یابد و ذمه مدیون اصلی بری می گردد. در دیدگاه دیگر و از جمله در حقوق افغانستان، ضمان ماهیت انضمامی و وثیقه یی دارد و عقدی است که به موجب آن شخص ثالثی تعهد می نماید اگر مدیون دین خود را ادا نکرد، او از عهده برآید. اهمیت بحث از ضمان در برآوردن انتظاری است که از آن متوقع است و آن این که انعقاد عقد ضمان به هدف سقوط دین مدیون اصلی و انتقال آن به ذمه ضامن است یا موجب می شود که ضامن و مدیون هر دو مسوول پرداخت دین شوند. بر این اساس، سوال این است که ماهیت عقد ضمان چیست؟ در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی با مطالعه کتاب خانه یی، ماهیت ضمان در این دو دیدگاه بررسی گردیده است. ارزیابی دلایل و دیدگاه های طرفین نشان گر آن است که ماهیت ضمان غیر از نقل و انضمام است و آن تادیه و التزام به پرداخت دین و اشتغال ذمه ضامن به سبب آن است بدون تعرض به نقل یا ضم ذمه بودن ضمان. اصولا ضم ذمه و یا نقل آن مقتضای ذات و ماهیت ضمان نمی باشند، هرچند ممکن است مقتضای اطلاق آن باشند.

کلیدواژه ها:

ضمان ، انتقال ، انضمام ، فقه امامیه ، حقوق افغانستان