چمرگاه، تجلی کالبدی سوگ در پشتکوه (ایلام)

مناسک مرگ بیانی از تصورات در زمینه مفهوم مرگ، نحوه گذار از فقدان متوفی و تداوم حضور اوست؛ با این حال نحوه برگزاری و ساخت فضای آن نیز نشانه­ای از سلسله مراتب تشرف به فضا در سوگ است. یکی از مهمترین و رایج­ترین این آیین ها «چمر» است  که هدف آن، یادبود فرد یا افراد متوفی و تجلیل از مقام آنهاست و در حال حاضر در مناطقی از استان های ایلام، لرستان، کرمانشاه و خوزستان برگزار می­شود و بررسی آن می­تواند دریچه­ای به شناخت ابعادی از فرهنگ ایشان باشد. این آیین بسته به موقعیت جغرافیایی محل برگزاری آن، حاوی نشانه­های کالبدی مانند اشیاء و محوطه برگزاری است. روش تحقیق در این مقاله، مردم شناختی بوده و اطلاعات آن از طریق مشاهدات شخصی و مطالعات کتابخانه­ای به دست آمده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مراسم چمر نشانه­ای از تفکیک فضایی و نوعی ویژه از ساخت فضا بر مبنای تداوم حضور و پاسداشت جنبه عمومی مناسک است. جهت تفکیک و فضاسازی از رنگ­بندی، چیدمان افراد مانند رووه­کرها و ...، اشیاء، حیوان و درخت، شدت موسیقی و تنوع مضامین موسیقی و آواز استفاده می شود.

کلیدواژه ها:

سازماندهی فضا ، مناسک مرگ ، چمرگاه ، پشتکوه ، ایلام