بررسی ارکان توجیه و تعلیل آراء دادگاههای حقوقی با مطالعه در حقوق ایران، لبنان و اصول آیین دادرسی مدنی فراملی

رای دادگاه به عنوان حاصل فرایند دادرسی، دارای ارکان و شرایطی است که قانون برای موجه بودن لازم دانسته است. اصل ۱۶۶ قانون اساسی و بند۴ ماده ۲۹۶ قانون آیین دادرسی مدنی ایران به این ارکان و شرایط اشاره دارد. موجه بودن رای دادگاه از نظر ماهوی مستلزم بیان عناصری از دعواست که به عنوان ارکان رای در بر دارنده محتوای ماهوی، حکمی و اثباتی دعوا در قالب استدلالی منطقی است. رکن عمده رای دادگاه برای موجه بودن با ارائه امور موضوعی از سوی اصحاب دعوا شکل میگیرد؛ سپس با توصیف این امور توسط دادگاه به صورت جهات موضوعی نمود پیدا میکند. اثبات امور موضوعی که از طریق ادله اثبات قانونی و به منظور قناعت وجدانی دادرس صورت میگیرد رکن اثباتی رای دادگاه را تشکیل میدهد. توصیف و تطبیق امور موضوعی ارائه شده بر حکم قانون، باید در رای دادگاه اعلام شود. این قسمت از رای دادگاه را جهت حکمی رای می نامند. همه این ارکان باید در قالبی استدلالی و به منظور اقناع متداعیین و حتی عموم مردم نتیجه رای را توجیه کند.

کلیدواژه ها:

توجیه ، تعلیل ، جهت موضوعی ، جهت حکمی ، استدلال