چالش های حاکم بر همه پرسی در جمهوری اسلامی ایران

شاید اینطور تصور می شود که برگزاری همه پرسی در مورد موضوعات مختلف حتما و قطعا خوب است چون نظر مردم در آن لحاظ می شود. اما بررسی برخی همه پرسی ها در جهان و کشورهای به اصطلاح مترقی نشان می دهد، رجوع به آرای مردمی آن هم درهر زمینه ای نه تنها مفید نیست بلکه می تواند تبدیل به یک چالش برای آن جوامع تبدیل شود. سال ۲۰۰۹ ثابت شد که چگونه پیشنهاد یک حزب کوچک، می تواند الهام بخش یک ملت برای گرفتن تصمیمی غلط و اشتباهی عجیب وغریب باشد. پس از سوال درباره ساخت وساز مناره ها در مساجد از سوی یک حزب راستگرا ۵۷، ۵درصد از رای دهندگان سوئیسی متقاعد شدند به نفع ممنوعیت ساخت این سازه ها رای دهند. درنهایت این ممنوعیت، به عنوان قانونی بیهوده و عقب مانده، وارد قانون اساسی سوئیس شد. در آن زمان ۱۵۰مسجد در سوئیس وجود داشت و تنها ۲ مسجد دارای مناره بودند! . در حالی که برخی صاحبنظران امور سیاسی، نظرخواهی از مردم در موارد حساس را در شرایط کنونی کشور راهگشا می دانند، عده ای دیگر بهره گیری از آن را زمینه ساز خدشه دار شدن اقتدار و قطعیت حاکمیت در تصمیم گیری ها تلقی می کنند. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به این دستاورد مهم رسده است که اگرچه همه پرسی به عنوان ابزاری قانونی در اصل ۵۹ قانون اساسی به رسمیت شناخته شده است با این حال سال ها است عملیاتی سازی آن در کشورمان، با چالش هایی جدی مواجه است. موانع غیرملموس و ناشی از ذهنیت کنشگران سیاسی، استفاده از این ظرفیت قانونی را به «تابویی» تبدیل کرده که شکستن آن دشوار به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

همه پرسی ، مبانی همه پرسی ، دموکراسی