پژوهشی پیرامون مبانی عرفان اجتماعی در اسفار اربعه عرفانی

مقاله حاضر در اعتراض به خلوت گزیدن و بی تفاوتی غالب عرفا در مقابل مسایل اجتماعی نگاشته شده است. مستفاد از آیات متعدد قرآن کریم و روایات واصله از معصومین علیهم السلام عمل صالح یکی از دو بال سفر عرفانی است. ما عمل صالح را عبارتی از حضور اجتماعی عارف می دانیم. به دنبال تبیین نظری چگونگی ارتقاء صالحین، آثار مکتوب عرفای عظام را بررسی نمودیم و خلاصه ای از جستجوی خود را عرضه داشتیم. با کمال تعجب نه در منابع عرفان عملی دستورالعمل سلوک با حضور اجتماعی را مشاهده کردیم و نه در اسفار اربعه عرفانی بالاخص سفرهای سوم و چهارم، مبانی نظری چگونگی تاثیر حضور اجتماعی عارف در ارتقاء وی را یافتیم.مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی بوده و از روش کتابخانه ای استفاده کرده است. به دنبال نظام مند نمودن مبانی عرفان اجتماعی ابتدا جایگاه عمل صالح در سفر عرفانی به استناد آیات و روایات - به عنوان منابع اصلی عرفان نظری - بررسی شد؛ سپس به شناخت نظری ماهیت آن با استفاده از اصول عرفان نظری و سپس به نحوه تاثیرگذاری مضاعف عمل صالح در ارتقاء سالک به مقامات رفیع عرفانی پرداخته شده است تا نتیجتا سالک را از عزلت و کنج خلوت به بطن جامعه بکشانیم.

کلیدواژه ها:

سفر عرفانی ، عمل صالح ، عرفان اجتماعی ، اتحاد عمل با عامل ، مقام قرب فرایض ، نکاح اسمایی