شیوه برخورد شیخ طوسی با احادیث متعارض در الاستبصار

مساله اخبار متعارض همواره دغدغه فقیهان و محدثان بوده است، زیرا از همان دوره آغازین، بروز اختلافاتی در نقل احادیث پیامبر (ص)، ضرورت تبیین علل این اختلافات و ارائه راه حلی برای ترجیح برخی اخبار به برخی دیگر را ایجاب می کرد. تعارض به معنای منافات داشتن مدلول دو دلیل به صورت تضاد یا تناقض است و از دلایل و عوامل متعددی ناشی می شود. از آنجا که روش های گوناگون و متعددی برای رفع تعارض میان اخبار وجود دارد؛ نوشته حاضر کوشیده است با بررسی نمونه هایی از الاستبصار به روش های شیخ طوسی در مواجهه با اخبار متعارض بپردازد. نتیجه حاصل از این پژوهش عبارت است از این که شیخ طوسی برای رفع تعارض اخبار از شیوه هایی چون؛ ترجیح خبر متواتر بر خبر متواتر، ترجیح به عدالت راوی، ترجیح به کثرت روایان، موافقت با کتاب، موافقت با سنت، موافقت با اجماع و موافقت با عقل برای رفع تعارض، همچنین، ترجیح یکی از اخبار بر دیگری استفاده می کند، که در این نوشتار برای هر یک از این روش ها نمونه ای ذکر شده است. البته، مبانی و روش های شیخ در حل تعارض، منحصر به موارد مذکور در مقدمه الاستبصار نیست.

کلیدواژه ها:

استبصار ، ترجیح ، تعارض اخبار ، رفع تعارض ، شیخ طوسی