بررسی تنوع و روند زوال ژرم پلاسم گونه Festuca ovina موجود در سردخانه بانک ژن منابع طبیعی

به منظور بررسی و ارزیابی تنوع و روند زوال بذر اکوتیپهای موجود در بانک ژن منابع طبیعی، از خانواده گراسها، گونه Festuca ovina انتخاب و ۱۱ اکوتیپ از بذرهای آن با منشا داخلی و خارجی در دو آزمایش جداگانه ژرمیناتور و گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش ژرمیناتور، شامل قوه نامیه، سرعت جوانه زنی و بنیه بذر و آزمایش گلخانه، شامل اندازه گیری درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه در سن چهل روزگی بود.در ضمن قوه نامیه و وزن هزار دانه بذر، در بدو ورود به سردخانه اندازه‎گیری شده بود. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی داری را میان اکوتیپهای مورد آزمون، نشان داد. صفات کاهش قوه نامیه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه اکوتیپها، از نظر آماری اختلاف نشان دادند که نشان دهنده وجود تنوع بین اکوتیپها است. ضرایب همبستگی نشان داد که نتایج آزمایشهای انجام شده در ژرمیناتور با شرایط گلخانه، همبستگی نزدیکی دارد. همچنین بین سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و بنیه بذر همبستگی بالایی وجود داشت. کاهش قوه نامیه با صفات درصد جوانه زنی در گلخانه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه، وزن هزاردانه و بنیه بذر همبستگی منفی معنی داری نشان داد. در نتیجه زوال بذر نه تنها سبب کاهش قوه نامیه می شود، بلکه موجب کاهش سرعت جوانه زنی و بنیه بذر و کاهش استقرار گیاه می‎گردد. کاهش قوه نامیه به شدت تحت تاثیر منشا بذر قرار داشته و تحت شرایط انجام آزمایش حاضر، تفکیک اثر دوره نگهداری بذر در سردخانه را از اثر منشا بذر، ناممکن ساخته بود. بنابراین نمی توان به طور دقیق پیشنهاد نمود که بذرهای گونه ای خاص را پس از چندسال تکثیر و احیاء نمود و بایستی برنامه ریزی احیاء، برای هر اکوتیپ به طور مجزا صورت گیرد.

کلیدواژه ها:

Festuca Ovina ، تنوع ، زوال بذر ، قوه نامیه ، سرعت جوانه زنی ، بنیه بذر