بررسی تغییرات قوه نامیه و شکستن خواب بذر برخی از گونههای موجود در بانک ژن منابع طبیعی

به منظور بررسی جوانه زنی و شکستن خواب بذرهایی که مشکل جوانه زنی داشتند (بذر اغلب گونههای متعلق به خانواده جعفری)، تیمارهای خاص خواب شکنی با توجه به شرایط اکولوژیکی محل رویش، اعمال شد. بدین منظور بذرها پس از ضد عفونی سطحی تحت تاثیر تیمارهای سرمادهی در زمانهای مختلف ۳۰، ۴۵ و ۶۰ روز (در دمایC ˚۴)، روی دو بستر ماسه و کاغذ صافی، خراشدهی به صورت مکانیکی و شیمیایی (کاربرد اسید سولفوریک غلیظ به مدت ۶۰-۱۰ دقیقه) و آب داغ (C ˚۸۰-۷۰) مورد توجه قرار گرفتند. در این بررسی همچنین اثر عواملی نظیر ظرف نگهداری، وجود و عدم وجود پوشش، منشا، زمان ورود به انبار بر افت قوه نامیه ۳۸ نمونه بذر ذخیره شده در انبار نیز مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که برای فایق آمدن بر مشکل جوانه زنی بذرهای هر منطقه لازم است که حتی الامکان شرایطی متناسب با رویشگاه طبیعی آنها فراهم گردد و سرمادهی یکی از مهمترین عوامل موثر بر شکستن خواب بذر بیشتر گونههای مناطق معتدله بود. به طور کلی در مورد بذرهای به نسبت درشت، بستر ماسه مناسبتر بود و جهت شکستن خواب بذر مناطق گرمسیر و بذرهای بسیاری از گونههای خانواده لگومینوزه که بیشتر دارای خواب فیزیکی میباشند، به ترتیب تیمارهای آب داغ و اسید سولفوریک مناسب بودند. تجزیه و تحلیل آماری نتایج جالب توجهی از اثر ظرف نگهداری و پوشش بذر بر قوه نامیه گونههای Medicago sativa L. وM.truncatulla L. نشان داد. در مورد گونه M. sativa، ظرف نگهداری اثر قابل توجهی در حفظ قوه نامیه بذر نشان داد. به طوری که پس از گذشت نه سال از شروع انبارداری، بذرهای نگهداری شده در کیسه های کنفی، کمتر از یک درصد افت قوه نامیه داشتند، در حالی که نگهداری در کیسههای نایلونی باعث ۴۷% افت قوه نامیه بذر این گونه شد. تغییرات افت قوه نامیه با وجود و عدم وجود غلاف در مورد گونه M. truncatula نشان داد که بذرهای غلافدار در مدت مذکور، ۴۹/۱% افت قوه نامیه داشتند در حالی که افت قوه نامیه بذرها فاقد غلاف ۵۷/۳% بود. با این حال با توجه به مدت و شرایط نگهداری (۹ سال در انبار معمولی) افت قوه نامیه در هردو مورد ناچیز میباشد که نشاندهنده توان بالای انبارداری بذر این گونه است.

کلیدواژه ها:

dormancy ، germination ، Medicago spp ، Rangeland Plants ، seed storage ، viability