اثر تیمارهای مختلف در شکستن خواب بذر گیاه مریم نخودی (Teucrium polium)

مریم نخودی، گیاه دارویی متعلق به خانواده نعناعیان(Laminaceae  )است که در طب سنتی برای درمان دیابت، التهاب، اسهال و انواع دیگری از بیماری­ها بکار می­رود. عواملی چون اهمیت دارویی، برداشت فراوان و مشکل جوانه زنی بذر این گیاه سبب شد تا  ضمن بررسی علت کاهش قدرت جوانه زنی بذرها، عوامل موثر بر تحریک جوانه زنی و تکثیر آن از طریق بذر مورد بررسی قرار گیرد. را برای مشخص کردن بهترین شرایط برای تحریک جوانه زنی بذر این گیاه بررسی گردید. فقط ۲/۲% بذرهای تازه جمع آوری شده بدون تیمار خواب شکنی پس از قرارگیری در دمای ۳ ± ۲۵ درجه سانتی گراد در انکوباتور جوانه زدند. در صورتی که قدرت بقای جنین این بذرها ۸۲% بود. بنابراین، بذرهای این گیاه دارای نوعی خواب می­باشند که تیمارهای اسید سولفوریک، سرما، ساییدگی با سمباده و ایجاد شکاف برای برطرف کردن آن بکار برده شد. بذرهای تیمار شده و شاهد (بدون اعمال تیمار) روی صفحات کاغذ صافی مرطوب در دمای  ۳ ± ۲۵ درجه سانتیگراد در انکوباتور قرار گرفتند. سرعت و درصد جوانه­زنی بذرها اندازه­گیری شد. اعمال تیمار سرما بر بذرها در جوانه زنی بذرهای این گیاه تاثیری نداشت، در صورتی که ایجاد شکاف به طریق مکانیکی با کمک سوزن تشریح در پوسته بذر، ساییدن بذرها با سمباده و ۱۵ دقیقه تیمار با اسید سولفوریک غلیظ به ترتیب ۶۸%، ۱۱% و ۲/۲۲% جوانه زنی نشان دادند که نسبت به بذرهای بدون تیمار افزایش قابل ملاحظه­ای داشتند. نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان داد که خواب بذر گیاه مریم نخودی از نوع مکانیکی و ناشی از پوسته غیر قابل نفوذ بذر به آب و گازهاست و سوراخ کردن پوشش بذر، روشی موثر برای برطرف کردن خواب آن می­باشد.

کلیدواژه ها:

Teucrium polium ، Seed dormancy ، germination ، Scarification