ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات آگرومورفولوژیکی در ژرم پلاسم جو اسپانتانئوم (Hordeum spontaneum) ایران

تنوع ژنتیکی برای بسیاری از صفات مهم در خزانه ژنتیکی اولیه گونه های زراعی محدود و سبب آسیب پذیری آنها شده است. جو شش ردیفه، دارای پایه ژنتیکی باریکی است. گونه های اجدادی منابع مهمی از آلل های جدید برای توسعه ژرم پلاسم هستند. در این تحقیق صفات زراعی و مورفولوژیکی ۳۵ نمونه ژنتیکی جو وحشی اسپانتانئوم (Hordeum spontaneum) انتخابی از کلکسیون جو بانک ژن گیاهی ملی در طی سه سال مورد بررسی قرار گرفت. براساس شاخص شانون، صفات رنگ آریکل و رنگ قاعده ساقه واجد بیشترین تنوع در بین صفات کیفی بودند. برآورد ضریب تغییرات برای صفات تولید دانه و علوفه نسبتا بالا بود و می توان از تنوع موجود در نمونه های ژنتیکی جو وحشی اسپانتانئوم بهره برداری نمود. با انجام تجزیه به مولفه های اصلی، سه مولفه اصلی اول ۲۴/۷۱ درصد از تغییرات کلی داده ها را در برداشتند. مولفه اصلی اول بر عملکرد زیاد، بنیه قوی و زودرسی و مولفه اصلی دوم بر عملکرد زیاد، بنیه قوی و دیررسی تاکید داشت. صفات عملکرد دانه، وزن صد دانه، روز تا ظهور سنبله، عملکرد بیولوژیک و طول ریشک واجد وراثت پذیری عمومی بالایی از ۷۸/۷۳ تا ۴۴/۸۰ درصد بودند، بنابراین، در صورت اصلاح برای این صفات، کارایی گزینش بالا خواهد بود. نتایج تجزیه خوشه ای براساس منشا نمونه ها با الگوی جغرافیایی آنها مطابقت داشت.

کلیدواژه ها:

جو اسپانتانئوم ، تنوع ژنتیکی ، وراثت پذیری ، شاخص شانون