اثر محیط کشت و تنظیم کننده های رشد بر تکثیر درون شیشه ای گیاه دارویی گزنه

گزنه (Urtica dioica L.) گیاهی دوپایه و دگرگشن با ترکیبات موثره و خواص دارویی ویژه که ارزش اقتصادی بسیاری دارد. از آنجا که این گونه دارای هتروزیگوتی بالایی است، امکان تولید گیاهان منتخب از نظر مواد موثره و فیبر یکدست از طریق بذر را نداشته، به‎همین دلیل برای تولید و حفظ پایه های منتخب می توان از طریق تکثیر غیرجنسی و کشت بافت اقدام نمود. برای ریزازدیادی، از جوانه های راسی سرشاخه های گزنه به‎عنوان ریزنمونه استفاده شد. بعد از سترون نمودن ریزنمونه ها به محیط کشت MS (Murashige and Skoog, ۱۹۶۲) حاوی BAP (۶-benzyl-aminopurine)، ۲iP (N۶-(۲-Isopentenyl)adenine) و IBA (Indole-۳-butyric acid) منتقل شدند. برای ارزیابی محیط کشت ها، ریزنمونه ها بعد از یک ماه به تیمارهای شاخه زایی شامل محیط های کشت (MS, DKW (Driver and Kuniyuki, ۱۹۸۴), WPM (Lloyd and McCown, ۱۹۸۱)) با غلظت های متفاوت تنظیم کننده های رشد IBA, ۲,۴-D, BAP, KIN (۶-Furfurylaminopurine), ۲iP, TDZ (Thidiazuron) منتقل شدند. آزمایش به‎صورت آزمون فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار بررسی و با برنامه نرم افزار آماری SAS (۲۰۰۶) تجزیه وتحلیل شد. از نظر آماری، بهترین محیط کشت پایه در شاخه زایی، محیط کشت WPM بود. بین تیمارهای ریشه زایی، تعداد ریشه  اصلی در محیط حاوی KIN (mgl-۱۵/۰) + IBA (mgl-۱ ۵/۰ و ۱) و تعداد ریشه فرعی ترکیب BAP (mgl-۱۵/۰) + IBA (mgl-۱ ۵/۰) بیشترین مقدار را نشان داد. بعد از ریشه زایی، گیاهچه های ریشه دار شده به گلخانه منتقل شده و با موفقیت (۵/۵۵ درصد) سازگار شدند.

کلیدواژه ها:

تنظیم کننده های رشد گیاهی ، گزنه ، ریزازدیادی