استفاده از روش تجزیه چند متغیره تطابق کانونیک، جهت مدیریت جمع آوری بذر از عرصه های طبیعی

هدف از مقاله حاضر، برنامه ریزی و مدیریت بهتر در جمع آوری بذرهای گیاهان مرتعی است. بر این اساس، بررسی روابط حضور و دوام گونه های مهم مرتعی با عوامل محیطی شامل خاک (بافت و عمق)، توپوگرافی ( ارتفاع از سطح دریا، مقدار و جهت شیب) و طول و عرض جغرافیایی مد نظر قرار گرفته است.  این بررسی در استانهای مرکزی، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، کردستان و همدان در منطقه ای با طول های جغرافیایی ۲۵/۵۱ -۹۸/۴۵ درجه شرقی و عرض های جغرافیایی ۱۸/۳۶ -۳۰/۳۱ درجه شمالی و ارتفاع های بین ۱۲۷۲ تا ۲۵۵۰ متر از سطح دریا انجام گردید. به منظور تجزیه و تحلیل تغییرات پوشش گیاهی براساس تغییرات عوامل محیطی از روش تجزیه و تحلیل چند متغیره تطابق کانونیک (CCA) استفاده شد.  نتایج حاصل از بررسیها نشان داد که ارتباط ویژه ای بین پراکنش گونه های مختلف مرتعی، به ویژه خانواده پروانه آسا، با خصوصیات خاک، توپوگرافی و طول و عرض جغرافیایی وجود دارد. ازمیان عوامل مورد بررسی، پوشش گیاهی به طور عمده، تحت اثر ارتفاع از سطح دریا، مقدار شیب، عمق خاک و جهت شیب قرار داشت. از میان عوامل موثر بر پراکنش گیاهان، برخی ثابت (توپوگرافی) و برخی متغیر هستند (بارندگی). جمع آوری بذر گونه هایی که به طورعمده تحت اثر عوامل محیطی متغیر، نظیر بارندگی قرار دارند، از نظر مقابله با اثرات خشکسالی و از دست نرفتن بذر آنها در اولویت قرار دارند. همچنین برای گونه هایی که بیشتر تحت تاثیر بافت خاک بوده و پراکنش آنها محدود به مناطقی است که خاک بافت و عمق خاصی داشته باشد و به فرسایش حساس باشد، ضروری است تا در اولویت قرار گیرند.  با توجه به تابعیت پراکنش گونه های مهم مرتعی، به ویژه خانواده پروانه آسا از این عوامل، ضرورت دارد تا در روشهای جمع آوری بذر تجدید نظر شود.

کلیدواژه ها:

Seed collection management ، Rangelands plants ، Papillionaceae and Poaceae ، Iran central and western rangelands germplasm ، Canonical Correspondence Analysis (CCA)