ارزیابی ژنوتیپ های مختلف سیاه تاغ (Haloxylon aphyllum) به منظور احیاء در عرصه های بیابانی استان قم

به منظور بررسی پتانسیل و تنوع ژنتیکی موجود در ژنوتیپ های مختلف سیاه تاغ و انتخاب ژنوتیپ های برتر جهت معرفی و کشت در عرصه های بیابانی استان قم، آزمایشی با استفاده از ۲۷ ژنوتیپ از مناطق مختلف کشور از سال ۱۳۷۶ به مدت ۵ سال در ایستگاه تحقیقاتی حسین آباد قم و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. در همه سالها تفاوت بین ژنوتیپ ها از نظر ارتفاع نهال و قطر تنه اصلی اختلاف معنی دار (۰۱/۰P<) نشان دادند. تفاوت بین ژنوتیپ ها برای صفات مربوط به خسارت آفات و بیماریها به جز پروانه بذرخوار نیز در سال پنجم، معنی دار (۰۵/۰P<) گردید. تجزیه مرکب داده های پنج سال صفات ارتفاع درختچه ها، قطر تنه اصلی و شادابی نهالها و داده های سه سال برای صفات قطرهای بزرگ و کوچک تاج پوشش انجام شد و اثر ژنوتیپ برای کلیه صفات به جز شادابی نهالها معنی دار (۰۱/۰P<) بود. اثر متقابل ژنوتیپ و سال در هیچ یک از صفات معنی دار نشد. این امر نشان دهنده ثبات در روند تغییر و اختلاف میان ژنوتیپ ها است و با رشد نهالها اختلاف و جایگاه ژنوتیپ ها نسبت به یکدیگر از نظر صفات مذکور تغییر نکرده است. مقایسه میانگین صفات نشان داد که ژنوتیپ های ۱۸ و ۲۲ (از سیستان و بلوچستان)، ۱۲ و ۱۴ (از سمنان) و ۱ و ۶ (از یزد)، از نظر صفات مهمی نظیر ارتفاع نهالها، قطر تنه اصلی و قطرهای بزرگ و کوچک تاج پوشش، برتر از سایر ژنوتیپ ها بودند. همچنین ژنوتیپ ۲۲ بیشترین شادابی نهالها را در میان ژنوتیپ ها داشت.

کلیدواژه ها:

سیاه تاغ (Haloxylon aphyllum) ، تنوع ، ژنوتیپ برتر ، عرصه های بیابانی