بررسی جادوی مجاورت در شعر کودک (با تکیه بر شعر ناصر کشاورز، شکوه قاسم نیا، محمدکاظم مزینانی و نیلوفر بهاری)

یکی از وجوه برجسته شعر کودک، آمیختگی تنگاتنگمحتوای متن با موسیقی است. کاربرد موسیقی در شعرکودک، چنان ضروری است که می توان آن را مهم ترین راهبرد ارتباط ادبی با کودک و تاثیر در او دانست که اگر رعایت نشود، نه تنها از جذابیت آن می کاهد، بلکه تناسب و انسجام شعر را نیز دچار مشکل می کند. این تحقیق، با رویکرد بلاغی «جادوی مجاورت» و بر مبنای دیدگاه های زبان شناسانه درباره مفهوم «نظم»، به تحلیل آثار چهار شاعر کودکانه سرا متعلق به گروه سنی «الف» و «ب» پرداخته است. آنچه از این بررسی به دست آمد، نشان داد که: ۱. از میان انواع توازن ها، توازن آوایی، بسامد بالا و بیشترین کارکرد القایی را دارد. در توازن واژگانی نیز قافیه و شرایط ویژه آن در این متون، زمینه ساز شکل گیری جادوی مجاورت شده و در توازن نحوی نیز تنها همنشین سازی نقشی، در ایجاد این تناسب نقش داشته است. ۲. عناصر هیچانگی که نقشی در معنی مطرح در شعر ندارند، یکی از عوامل موثر موسیقی ساز در این متون هستند که شاعران در خلال آن ها معانی ومقاصد آموزشی خود را گنجانده، به مخاطب ارائه می کنند. ۳. پیوند عمیق موسیقی ومضمون شعر کودک می تواند علاوه بر لذت آفرینی، محتوای آموزشی نیز داشته باشد. توازن های موجود در این اشعار، با تاثیر ناخودآگاه در تخیل و عاطفه کودک، به تجربه حسی او درآمده و انتقال معنی را به او تسهیل کرده اند.

کلیدواژه ها:

جادوی مجاورت ، شعر کودک ، توازن موسیقایی ، ناصر کشاورز ، شکوه قاسم نیا ، محمدکاظم مزینانی ، نیلوفر بهاری