بررسی دلالت ضمنی در نرگس دژم در مقدمه رستم و اسفندیار

دلالت ضمنی یا بیان غیرمستقیم همواره یکی از مباحث مهم حوزه نقد ادبی و مطالعات بلاغی و زیبایی شناسانه بوده است که برای درک و دریافت آن باید میدان مداقه را فراتر از سطح واژگان یا بیت ها و جمله ها برد و ساختار و طرح کلی متن را در نظر گرفت و از خردترین تا کلان ترین عناصر یک متن را با توجه به بافت کلی اثر، مورد بررسی قرار داد. در این بررسی ساختاری، عنصر روایت نقشی به سزا دارد و تنها در سایه مطالعات اجزای ساختار روایی و همبستگی این اجزا با یکدیگر و با کل متن در زمینه های مختلف از جمله دلالت ضمنی می توان به نتیجه ای درخور دست یافت. برخی از این اجزا و عناصر تشکیل دهنده متن عبارتند از: سطح آوایی، سطح واژگان و نحو (ساحت زبانی)، تصویر: تشبیه، استعاره، تمثیل (ساحت بلاغی) و نمایش (ساحت نمایشی) که همگی در خلق معانی پنهان نقش دارند. در شعر فردوسی، دلالت ضمنی در سطوح مختلف به چشم می خورد؛ اما این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی و تاکید بر لایه واژگانی و نحوی، معنای ضمنی نرگس دژم را در مقدمه رستم و اسفندیار بررسی کرده است و در نهایت نشان می دهد این ترکیب، سه معنای ضمنی: چشم و تاج و مستی را در پس خود دارد و نتایج به دست آمده نیز حاکی از انسجام بافت روایی اثر است.

کلیدواژه ها:

شاهنامه فردوسی ، دلالت ضمنی ، بافت روایی ، سطح واژگانی ، سطح نحوی ، نرگس