سبک شناسی منطق الطیر عطار، بر اساس آرای هلیدی

فرانقش ها یکی از اصطلاح های مهم در زبان شناسی نقش گراست که هلیدی آن را مطرح کرده است. فرانقش ها ابزاری مناسب جهت بررسی جهان بینی شاعر و گفتمان های موجود در یک متن و نیز یکی از ابزارهای ادبی و بلاغی در شناخت زبان رمزی و تمثیلی شاعر-عارفانی چون عطار است که به وسیله آن می توان به تبیین هرچه بهتر مفاهیم پیچیده عرفانی پرداخت؛ از این رو، با روش توصیفی- تحلیلی درصدد هستیم تا از میان فرانقش هایی که هلیدی در دستور نظام مند خود مطرح کرده است، به بررسی مسئله فرانقش های اندیشگانی و بینافردی در منطق الطیر عطار بپردازیم. از میان بندهای مختلف، به بررسی ۲۹۰۰ بند در منطق الطیر پرداخته ایم. نتایج تحقیق بیانگر آن است که از میان شش فرایند اندیشگانی، فرایند مادی بیشترین بسامد و فرایند رفتاری کمترین بسامد را در این منظومه داراست. فرایندهای مادی تاثیر بسزایی در تصویرسازی مراحل سیر و سلوک در منطق الطیر دارد. از میان فرایندهای مادی، فرایند عینی بیشترین بسامد و فرایند غیرارادی کمترین بسامد را داراست. در فرانقش بینافردی، بسامد زیاد وجه اخباری، بیانگر پایبندی شاعر به حقیقت گزاره هاست. با بررسی های به عمل آمده، اغلب بندها دارای قطبیت مثبت اند. از میان ادات، ادات کیفی که بیانگر یک عقیده، جهت گیری، توصیف و توجیه ادعایی هستند، بسامد فراوانی در منطق الطیر دارد؛ از این رو، با کاربست فرانقش های هلیدی می توان به تشخص سبکی عطار از دیگر شاعران دست یافت.

کلیدواژه ها:

Systemic Functional Linguistics ، Halliday ، the Conference of the Birds ، Farid-Al- Din Attār ، ideational metafunction ، intrepersonal metafunction