آناتومی کاربردی ناحیه سر در بزهای بومی ایران

مقدمه و هدف: با توجه به اطلاعات محدود در زمینه آناتومی کاربردی ناحیه سر در بزهای بومی ایران، این مطالعه به بررسی خصوصیات مورفومتریک فک های بالا و پایین این گونه می پردازد. مواد و روش کار: نمونه های سر مربوط به۳۰ راس بز سالم۴-۳ ساله، فاقد هرگونه نقایص اسکلتی ازکشتارگاه صنعتی استان ایلام تهیه شد. قبل از کشتار حیوانات از نظر علائم ظاهری و نقیصه های اسکلتی معاینه شدند. پس از انتقال نمونه ها به بخش علوم تشریح دانشکده پیرادامپزشکی دانشگاه ایلام، اسکلت آنها با استفاده از روش پیشنهادیSimones و همکاران (۱۹۹۴) تهیه شد. سپس در هر نمونه تعداد ۱۵ پارامتر ریخت شناسی با استفاده از متر نواری و خط کش اندازه گیری شد. داده ها مورد آنالیز آماری قرار گرفته و میانگین و انحراف معیار هر شاخص تعیین گردید. نتایج و بحث : میانگین فاصله بین قاعده شاخ تا حاشیه قدامی، خلفی و بینابینی کاسه چشم به ترتیب؛۵/۶ ،۵/۲ و ۳/۳ سانتی متر بود. میانگین فاصله برجستگی صورتی تا کانال اینفرا اربیتال و از کانال اینفرا اربیتال تا سقف دندان های پیش آسیا، به ترتیب۹۲/۱ و ۶۴/۱ سانتی متر بود. میانگین بیشترین طول و ارتفاع فک پائین به ترتیب۱/۱۴ و ۶۹/۸ سانتی متر بود. میانگین فاصله بین سطح خارجی لبه آلوئولار تا سوراخ چانه ای و از سوراخ چانه ای تا لبه خلفی فک پائین به ترتیب۴/۲ و۳۴/۱۱سانتی متر بود. میانگین فاصله بین سوراخ ماندیبولار تا قاعده فک پائین و از لبه خلفی فک پائین تا سطح زیرین سوراخ ماندیبولار به ترتیب ۸۸/۲ و ۲۹/۱ سانتی متر بود. میانگین فاصله بین قاعده فک پائین تا گودی کوندیلوئید و از گودی کوندیلوئید تا بالاترین نقطه فک پائین به ترتیب ۳۳/۴ و ۲۹/۲ سانتی متر بود. میانگین فاصله بین لبه خلفی فک پائین تا سوراخ ماندیبولار و از این سوراخ تازائده آنگولار ماندیبل به ترتیب ۹/۰ و ۵/۲ سانتی متر بود. داده های حاصل از این مطالعه می تواند به عنوان لاندمارک های مناسب برای انجام تحقیقات مربوط به استخوان های جمجمه و همچنین جراحی های ناحیه سر در بزهای نژاد ایرانی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین این داده ها برای تعیین محل خروج اعصاب کاسه سر، تصعیب نواحی مختلف سر، صورت و شاخ؛ و همچنین برای انجام اعمال جراحی شاخ بری و کشیدن دندان در این گونه می تواند مورد استفاده قرار گیرد.