منشا آفرینش جهان و نقش پدیده حرکت در آن از منظر نهج البلاغه

درباره منشا آفرینش جهان، دلایل زیادی ارائه شده است؛ با این وجود تا کنون پدیده های خلقت اولیه با تمرکز بر کیفیت و کمیت حرکات آفرینش بررسی نشده اند؛ از این رو نویسندگان در این نوشتار با بررسی این مبحث در کتاب نهج البلاغه، به تحلیل نقادانه منشا حیات جهان و ابعاد آن می پردازند. مقاله حاضر، پژوهشی نظری از نوع توصیفی - تحلیلی است. این نوشتار بر مبنای این پرسش شکل گرفته است: «زوایای پنهان و تفکربرانگیز منشا آفرینش جهان و مراحل آن با تمرکز بر ماهیت پدیده حرکت در فرایند آفرینش از منظر نهج البلاغه کدام اند؟» نتایج پژوهش نشان می دهد وقایع مهمی در لحظه آفرینش حیات و هستی رخ داده است و بعد از خلق و شکافته شدن جوها خلقت آغاز شد. از منظر حرکات آفرینش، دو انفجار بزرگ برای منشا حیات جهان معرفی شد که خود بیان از نقش مهم و تامل برانگیز پدیده «حرکت» در آغاز آفرینش جهان است. فضا در اولین انفجار، زمان را به وجود آورد؛ سپس ماده به صورت آب یا ماده آب گونه خلق شد که در مرحله بعد انبساط پیدا کرد؛ اما نیروی گرانش (گریز از مرکز) پس از مدتی آن آب را که به طور دریای جوشان درآمده بود، در یک محدوده و یک جا جمع کرد که نشان دهنده حرکتی منظم و هدفمند برای حفظ ماده اولیه خلق شده بوده است. سپس انفجار دوم حادث شد که درباره فاصله زمانی آن با انفجار اول اطلاعاتی در این سند ارائه نشده است. انفجار دوم که در آن شدت حرکت بسیار بیشتر بود، در ظرف فضا رخ داد و سبب تولید باد شدیدی شد که به دریای جوشان وزید و ماده آن دریا را تحریک و متحول کرد؛ درنتیجه بر اثر این حرکات و انرژی حاصل از انفجارها و تحول های رخ داده، پرتاب حباب های کف گونه از این دریا به فضا صورت گرفت. این حباب ها ضمن حرکت به جلو، در فضا به انبساط پرداختند؛ این وقایع موجب به وجود آمدن آسمان و منشا هستی و حیات شدند. در نتیجه گیری کلی می توان گفت به موازات تکمیل فرایند آفرینش، شدت حرکات خلقت به تدریج بیشتر شد؛ از این رو می توان رکن اصلی پدیدارشدن جهان را در کیفیت و کمیت حرکات دقیق و منظم آفرینش دانست. با مروری بر یافته های مطالعه حاضر می توان نتیجه گرفت متن نهج البلاغه درباره آفرینش جهان، در راستای نتایج حاصل از نظریه های علمی روز است.

کلیدواژه ها:

قرآن ، نهج البلاغه ، پیدایش جهان ، امام علی (ع) ، آفرینش ، حرکت